• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Socius.be

Steunpunt sociaal-cultureel

  • Twitter
  • Facebook
  • YouTube
  • Slideshare
  • Login
  • Start
  • Socius
    • Wat we doen
    • Hoe we het doen
    • Maak kennis met het Socius-team
    • Prijspolitiek
    • Zaalverhuur
  • Sector
    • Over de sector
    • Werksoorten
    • Organisaties
    • Vacatures
  • Decreet
  • Agenda
  • Nieuws
  • Blog
  • Kennis
    • Artikels
    • Tools
    • Publicaties
  • Contact

1 miljoen Vlamingen zet zich vrijwillig in

28 oktober 2015 door Line Windey

Foto: Koen Broos - iov. Socius

Goed nieuws: we zijn een kwantitatief onderzoek naar vrijwilligerswerk in België rijker. Het is de eerste keer dat voor ons land volledige cijfers beschikbaar zijn. De Koning Boudewijnstichting stelde op 19 oktober de studie voor. Socius was erbij en bundelde de belangrijkste bevindingen voor het sociaal-cultureel volwassenenwerk.

Vrijwilligerswerk versus vrijwillige inzet

Verrast zijn we niet door de cijfers. Ze bevestigen dat 1 op 5 Vlamingen of dus ruim 1 miljoen Vlamingen zich vrijwillig inzetten. Voor België is dat 19,4% of dus ruim 1.800.000 Belgen. Vrijwillige inzet betekent vrijwilligerswerk in de ruime zin (volgens de definitie van de Internationale Arbeidsorganisatie): in organisaties maar ook informeel, dus buiten organisaties (bijvoorbeeld voor burgerinitiatieven). Volgen we de strikte betekenis van de Belgische Wet betreffende de rechten van vrijwilligers van 2005, namelijk uitsluitend vrijwilligerswerk ìn organisaties, dan doen ruim 750.000 Vlamingen of 13,9% van de Vlaamse bevolking vrijwilligerswerk. Voor België is dat 12,5% van de totale bevolking en voor Brussel 7,2%. Het onderzoek focust enkel op de strikte betekenis van het vrijwilligerswerk. Alle volgende cijfers gaan dus enkel over vrijwilligerswerk in organisaties. En dat voor heel België.

Sociaal-culturele verenigingen scoren hoog

Vrijwilligers zijn vooral actief in deze vier sectoren: sport, cultuur & socio-culturele verenigingen, maatschappelijke dienstverlening en onderwijs (in volgorde van belangrijkheid). De sector ‘Cultuur en socio-culturele verenigingen’ staat op de tweede plaats met bijna 20% van alle vrijwilligers of dus ruim 230.000 Belgen. Hoe zit het met de andere werksoorten? De vormingplus-centra en landelijke vormingsinstellingen behoren tot de sector ‘onderwijs, vormingsinstellingen en onderzoek’, die bijna 17% van alle vrijwilligers herbergt of dus bijna 200.000 Belgen. Verder in het rijtje staat de sector ‘verdediging van rechten en belangen’ met ruim 10% of dus 120.000 Belgen, waar de sociaal-culturele bewegingen bijhoren. Eén kanttekening. De sector ‘cultuur en socio-culturele verenigingen’ scoort laag op het gemiddeld aantal uren dat vrijwilligers besteden: dat is geen 19% maar slechts 13% van het totaal aantal gepresteerde uren over alle sectoren heen.

Vrijwilligers zijn monogaam

Shoppende vrijwilligers? Daar is gelukkig geen sprake van! Uit het onderzoek blijkt dat 80% van de vrijwilligers in één enkele organisatie actief is. Vrijwilligers zijn en blijven dus monogaam en dat is goed nieuws voor organisaties.

Vier uur per week

Vrijwilligers presteren in België meer dan 220 miljoen werkuren per jaar en zijn zo de motor van het verenigingsleven. Gemiddeld werkt een vrijwilliger bijna vier uur per week onbetaald. Achter dat gemiddelde gaan grote verschillen schuil: het gaat van jaarlijks enkele uren tot enkele honderden uren.

Vrouwen en mannen doen evenveel vrijwilligerswerk

Het aantal mannen en vrouwen dat vrijwilligerswerk doet is gelijk. Ook in de sector ‘cultuur en socio-culturele verenigingen’ is er geen onderscheid (in tegenstelling tot bijvoorbeeld de sportsector waar veel meer mannen actief zijn). Vrouwen en mannen doen wel niet dezelfde taken. Leidinggevende functies en taken die verband houden met (semi-)geschoold werk worden vaker door mannen uitgevoerd, terwijl vrouwen meer dienstverlenende functies uitvoeren.

Ouderen engageren zich niet méér dan jongeren

Het aantal vrijwilligers verschilt weinig in de verschillende leeftijdsgroepen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, engageren ouderen zich in verhouding niet méér dan jongeren. In Vlaanderen ligt het aantal 60-plussers zelfs lager dan het aantal veertigers en vijftigers. Met uitzondering van de sector ‘cultuur en socio-culturele verenigingen’ waar meer 50-plussers vrijwilligerswerk doen dan vrijwilligers jonger dan 40 jaar. Door de vergrijzing vormen de senioren in België wel de grootste groep vrijwilligers in absolute cijfers: ongeveer één vrijwilliger op vier is ouder dan zestig.

Als we kijken naar de intensiteit van het vrijwilligerswerk, zien we dat in Vlaanderen jongeren van 20 tot 24 jaar er de meeste tijd aan wijden. Vervolgens daalt het aantal uren vrijwilligerswerk geleidelijk aan bij 30 tot 39-jarigen die volop in het gezins- en beroepsleven staan. Het stijgt weer vanaf 60 jaar, op het moment dat veel mensen stilaan weer over meer vrije tijd beschikken.

Opleiding en job hebben een positieve invloed

Hoe hoger je opleiding, hoe groter de kans dat je vrijwilligerswerk doet. Het percentage vrijwilligers stijgt met het behaalde diploma. Maar liefst 58% van het vrijwilligerswerk wordt verricht door mensen met een diploma hoger onderwijs (bachelor en master). Hoe hoger je opleiding, hoe groter de kans is dat je vrijwilligerswerk doet in de sector van ‘de verdediging van rechten en belangen’ (o.a. de sociaal-culturele bewegingen), en hoe kleiner de kans dat je vrijwilligerswerk doet in de sector ‘cultuur en socio-culturele verenigingen’. Mensen met een job doen beduidend meer vrijwilligerswerk: ze vertegenwoordigen 57% van het totaal aantal vrijwilligers.

Brussel is een buitenbeentje

Tussen Vlaanderen en Wallonië zijn er weinig verschillen. In Brussel daarentegen ligt het globale percentage lager: 7,2% doet vrijwilligerswerk. Nog groter zijn de verschillen in opleidingsniveau: mensen met een universitair diploma nemen in Brussel ruim 40% van het vrijwilligerswerk voor hun rekening.

Nood aan verder onderzoek

Meten is weten. Deze cijfers zijn waardevol, maar we zijn benieuwd naar meer. Omdat het onderzoek ingebed was in de jaarlijkse Enquête Arbeidskrachten van de Federale Overheidsdienst Economie, zijn heel wat aspecten niet gemeten. We zijn bijvoorbeeld nieuwsgierig naar de motieven van vrijwilligers. En naar het onderscheid tussen stad en platteland. En hoe zit het met vrijwilligers met een migratieachtergrond? Omdat het de eerste keer is dat dit onderzoek naar vrijwilligerswerk gebeurt, kunnen we ook geen evoluties meten. Verder onderzoek is dus nodig.
Meer weten?

Zowel de samenvatting als het volledige onderzoeksrapport kan je downloaden op de website van de Koning Boudewijnstichting.

blog onderzoek, vrijwilligers

Lees ook

nieuws - 07/11/2016 Aaaarrrrgggghhhh!-Lic.CreativeCommons:https://flic.kr/p/6eVTHa

Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting

nieuws - 20/08/2019

Resultaten onderzoek Cultuurloket: ondernemen in cultuur

blog - 09/10/2019

Back to basics: luisteren naar je leden met ‘Sensemaker’

Over Line Windey

Line Windey was tot eind 2017 in dienst van Socius en volgde het thema vrijwilligers op de voet op. Daarnaast was ze het aanspreekpunt voor verenigingen.

  • E-mail
  • Tel: 02 215 27 08

Primaire Sidebar

Overzicht

  • Sociaal-cultureel werk moet ergens over gààn
  • Superdiversiteit
  • Inbound marketing voor nonprofits: vertel je verhaal
  • Growfunding/BXL
  • De communicatie­medewerker als contentmanager
  • Online campagnevoeren: Wat we kunnen leren van de Ice Bucket Challenge
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 1
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 2
  • Peer-to-peer in het sociaal-cultureel volwassenen­werk?
  • Solidariteit bevorderen via social media
  • Niet voor zwartkijkers: de SWO-ART
  • Een Facebookpagina voor je vereniging: 7 tips
  • Stilte! Een nieuw geluid
  • Leren van burger­initiatieven: ‘vitale coalities’
  • Trage vragen, oude verhalen
  • De kracht van je vereniging zit lokaal
  • Bottom-up werken met vrijwilligers
  • Ruimte voor initiatief
  • De kracht van een goed verhaal
  • Merhaba geeft holebi’s met migratieachtergrond een krachtige stem
  • Community of practice: professionals leren van elkaar
  • Wat drijft de innovator?
  • Afdelingsbegeleiding op maat
  • Van vrijwilligers­management naar betrokkenheids­management
  • Internationaal bewegings­werk: leer uit het verleden
  • Legale foto’s op je website
  • Voelschorten tackelen taboe rond dementie
  • Geef mee vorm aan de superdiverse samenleving
  • 1 miljoen Vlamingen zet zich vrijwillig in
  • De boer op met Voedselteams!
  • Vrijwilligerswerk: niet minder maar anders
  • AIF+: versterking in een wereld van diversiteit
  • Hoe lang leeft jouw beleidsplan?
  • Theater Tievo werkt aan een inclusieve samenleving
  • VtbKultuur brengt mensen samen met Planidoo
  • Leiderschap bij weerstand
  • Vrijwilligers, het DNA van Amnesty International
  • Van individu naar transitieambassadeur bij Vormingplus
  • Selfcity BXL: Brusselse burgerinitiatieven in beeld
  • Sleutelcompetenties voor een leven lang leren
  • Leiderschap als sleutel tot verandering in de superdiverse samenleving
  • Creatief omgaan met digitale technologie
  • Slim meten om je site te verbeteren
  • OefenSCHOLEN voor democratie
  • Dynamiek in groepen lezen
  • Dans als typologie voor de vrijwilligersorganisatie
  • Hallo politici slaat brug tussen burger en politiek
  • Sterke vrijwilligers door sterke communicatie
  • Delen en repareren met Netwerk Bewust Verbruiken
  • De rol van ‘etniciteit’ bij diversiteitsvraagstukken
  • Lobbyen bij de EU
  • Met welke freelancer ga jij in zee?
  • Drie toponderzoeken voor sterk sociaal-cultureel werk
  • Over educatie, verlangen en volwassenheid
  • Werken met talenten
  • Werken met tijdelijke ruimtes
  • Sociaal-cultureel werk in digitale transformatie
  • De gelukskaravaan
  • Sint-Pieters Deelt
  • Een blik achter de parlementaire schermen
  • Iedereen aan het roer: Commons Josaphat
  • De maatschappelijke oorzaken van burn-out
  • Marketing begint bij je missie
  • Samenwerken met de profit: de ethische code van FairFin
  • Als de supermarkt maar open blijft
  • Werken met ruimte in de stad
  • Cinemaximiliaan: woonkamer voor nieuwkomers
  • Timotheus vaart nieuwe wegen
  • Tips om vrijwilligers te waarderen
  • De ‘New Skills Agenda’
  • Vormingplus Waas-en-Dender gluurt bij de buren
  • Naar meer cultuurparticipatie met Pretloket
  • Peilen naar de impact van sociaal-culturele praktijken
  • De vier levensfasen van een afdeling
  • De 20 populairste berichten op je site
  • Denken vanuit de klant: werken met persona’s
  • Hoe lokale afdelingen en vrijwilligers inspireren?
  • ‘De coulissen’ en ‘de scene’: leven en werken in groepen
  • Van goed naar duurzaam medewerkersbeleid
  • Samen sterk
  • Bed, bad, brood en Bach?
  • Politiserend werken
  • In de voetsporen van ‘Van Gogh’
  • Prestatieverlies in groepen: hoe pak je het aan?
  • Loopt je communicatie volgens plan?
  • Groots denken over educatie
  • Het nieuwe leren 1 – Leren in de digitale samenleving
  • Succesvol begeleiden van veranderingsprocessen
  • Toestand vzw wint Ultima 2017 SCVW: 10 weetjes op een rij
  • De regio en de straat
  • Duurzaam denken over educatie
  • Het nieuwe leren 2 – Een gevarieerd leerlandschap
  • On the move
  • Het nieuwe leren 3 – De mechanismen van geconnecteerd leren
  • Motieven van vrijwilligers
  • Burgerinitiatieven in de participatiesamenleving
  • Het nieuwe leren 4 – software en platformen
  • “Eerst charmeren, dan attaqueren”
  • Het nieuwe leren 5 – Blended learning of online en offline combineren
  • In de juiste plooi: over patronen in groepen
  • Welke verandering heb jij voor ogen?
  • Een warm nest voor innoverende ideeën
  • Verander alles: Kempenaars bundelen de krachten
  • Je stakeholders betrekken
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 1: bezield vrijwilligerswerk
  • Acht verschijningsvormen waartussen groepen balanceren
  • Wij- versus zij-denken en hoe eruit te geraken
  • De Maekerij: méér dan een hobbyclub
  • Over vroeger, morgen en nu
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 2: visie op vrijwilligerswerk
  • Sharing is caring
  • Het nieuwe leren 6 – 7 gouden tips voor de lancering van je online cursus
  • Maak kennis met onze nieuwe collega
  • Waarom je nooit uit je woorden geraakt als je over groepen praat
  • Slapende reserves: een onethische hypotheek op onze dienstverlening?
  • David Troch: “slam poetry geeft je een frisse kijk op hoe je iets neerpent”
  • Guy Redig: “De sociaal-culturele sector heeft een identiteit nodig, een smoel”
  • Coachend leidinggeven is een basishouding, een attitude
  • Weg met de oude blanke man?
  • Zijn we in 2021 op weg naar échte Europese uitwisselingen?
  • In 2050 leren we om te werken én te leven
  • Genieten van de wijsheid van Paul Scheffer
  • 5 tips voor het opstellen van je beleidsplan
  • “Gebruik digital storytelling om mensen sociaal weerbaarder te maken”
  • 5 gouden tips voor nieuwkomers in het #SCVW
  • VIDEO-INTERVIEW: Pepijn Kennis over constructief activisme
  • Dit zijn de non-profit technologietrends van 2019
  • Maak kennis met onze nieuwe collega Paco
  • Chokri Ben Chikha: “Stereotypen kan je doorbreken”
  • Neemt jouw team deze 5 rollen op?
  • Zo maak je jouw organisatie ‘communicatieminded’
  • Afdelingsbegeleiding in 6 stappen
  • 5 lessen voor een digitale transformatie op maat van jouw publiek
  • Hoe kunnen we als middenveld het Europese beleid beïnvloeden?
  • Waarom je missie en visie ook je mantra moeten zijn
  • 3 waardevolle inzichten voor jouw bestuur
  • Rollen en functies: twee kanten van dezelfde medaille?
  • Moet je in onze sector wel een kwaliteits­handboek hebben?
  • Hallo micro: persoonlijke ver­halen uit super­divers Vlaan­deren
  • Stef Steyaert: “Onze democratie is niet in crisis, ze is in transitie”
  • Back to basics: luisteren naar je leden met ‘Sensemaker’
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Debbie
  • Maak kennis met onze nieuwe collega en Jack of all trades: Vincent
  • Mobiliseren met impact? Dit zijn de 10 tips van Climate Express
  • Ruben Mersch: “Nuance is veel sexyer dan de steriliteit van het grote gelijk”
  • Maak kennis met jouw nieuwe go-to-person en Deurnese ijsbeer: Silke
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe goedlachse collega: Nele
  • Tine Hens en Koert Debeuf laten in hun brieven kijken
  • Ik wil echt voorbij die ‘witte tranen’ geraken
  • Wat we van MAVEP kunnen leren over hoe we onze vrijwilligers waarderen
  • Zo ga je als organisatie bewust om met verandering
  • Investeren in een sociaal-cultureel project? Dat kan met een cultuurkrediet
  • Video: Fred Dhont over cultuureducatie
  • Een straffe praktijkbeschrijving: Over ‘t leven
  • We gaan op Erasmus en nemen mee …
  • HOW-TO: in 7 stappen succesvol een webinar organiseren
  • Webinar: Impactgedreven werken met ‘Theory of Change’
  • Liefde is … samen eten bij Cultureghem en De Ruimtevaart
  • Telewerken: tips en tricks
  • Jouw digitale gereedschapskist om samen te werken en te communiceren
  • Video & chat: welk platform moet ik kiezen?
  • Webinar: ‘Welk platform kiezen?’
  • Help! Mijn site is gehackt
  • Webcast: subsidieregelingen voor sociaal-culturele projecten
  • Hoe veilig is Zoom?
  • Samenwerken met andere organisaties: yay or nay?
  • Podcastgalore: wat de afwas me leerde over interculturaliteit
  • Corona: brandstof voor politiserend werken
  • 9 tips voor meer interactie in je virtueel vormingslokaal
  • Marit Ginevro: “Brave meisjes komen in de hemel, stoute meisjes overal”
  • Nieuwe vormen van verenigen: pionieren op een scharniermoment
  • Hoe kunnen gemeenten lokale burgerinitiatieven laten bloeien?
  • “Diversiteitscommunicatie is eigenlijk normaliteitscommunicatie: het hoort zo te zijn”
  • Videoreeks: een handelingskader om politiserend te werken
  • Briefwisseling Anya Topolski en Mark Elchardus over waarden en normen
  • Ode aan de sociaal-cultureel werker
  • AAN TAFEL MET ONZE MINISTER VAN CULTUUR
  • VIDEOREEKS: een nieuwe wereld na corona?
  • Zoomdebat: politisering in de strijd tegen racisme
  • Video-interview: Chantal Mouffe over de radicale democratie
  • Gratis replay: Hoe stel je je kritisch op tegenover Siri en Alexa?
  • Video-interview: waarom zwijgen geen optie is
  • Pulse neemt je mee op digitale praktijksafari bij Hof van Busleyden
  • Een cultureel vaccin voor de Oostendse woonzorgcentra
  • Betül Demirkoparan: “Theekransjes zijn leuk maar je mentaliteit is het belangrijkste, niet wat je eet of drinkt”
  • Amani El Haddad: “De persoonlijke banden in onze sector tonen dat sociaal-cultureel werk meer is dan wérk”
  • Els Vrints: “Als mensen zich gehoord zien, gebeurt er iets magisch”
  • Simon Luyts: “Laten we de coronacrisis gebruiken als hefboom voor verandering”
  • Maak kennis met deze ‘newbies’ binnen het decreet sociaal-cultureel werk
  • Spanningen in je team? Zo ga je ermee om
  • Welkom Joren!
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Zé Vandenhoeck
  • Van betrokkenheid naar vrijwillige actie in 3 bewegingen

Vormingsaanbod decreet

  • Geen evenementen

Footer

Over socius

  • Wat we doen
  • Wat we doen
  • Hoe we het doen
  • Bestuur
  • Maak kennis met het Socius-team
  • Prijspolitiek
  • Contact

Over deze website

  • Registreren
  • Inloggen
  • Vacaturebank
  • Vacature plaatsen
  • Gebruiksvoorwaarden & copyright
  • Privacyverklaring
  • Socius netwerklogin

Ook van ons

  • veranderalles.be
  • prettiggeleerd.be
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Slideshare
  • YouTube
Creative Commons Licentie

© 2021 · Socius - Steunpunt Sociaal-cultureel Werk · Sainctetelettesquare 19, 1000 Brussel · welkom@socius.be · 02 215 27 08