De functies van het sociaal-cultureel volwassenenwerk staan in het hart van onze praktijken. Het gaat om de educatieve, de gemeenschapsvormende, de culturele en de maatschappelijk activerende functie.

Een functie is geen doelstelling. Het begrip functie refereert aan de aard van de activiteiten die organisaties op touw zetten om een bepaalde doelstelling te realiseren en situeert zich dus aan de kant van de interventie.

Een voorbeeld

• De doelstelling: op het einde van de dag staat er een tent recht.
• De functie: de manier waarop die tent wordt opgezet.
• Voorbeeld aan de hand van de gemeenschapsvormende functie: door het samen opzetten van een tent, doen we samen iets, werken we samen en worden onze banden versterkt. Niets zo gemeenschapsvormend als samen iets realiseren!
• Voorbeeld aan de hand van de educatieve functie: door mee een tent op te zetten, leer ik zelf hoe ik dit type tent kan opzetten, welke stappen ik moet volgen, waar ik zeker op moet letten…

De 4 functies

• De educatieve functie: leren van, leren door, leren in, kritische reflectie, zelf betekenis geven; niet-­formeel en informeel!
• De gemeenschapsvormende functie: leren over en in gemeenschap, zelf gemeenschap vormen (groepsvorming), versterken en vernieuwen van het sociale weefsel …
• De maatschappelijke activeringsfunctie: empowerment, sterker worden, sociale actie ondernemen, zelf verandering in gang zetten, maatschappelijke verandering realiseren.
• De culturele functie: cultuur consumeren, uitwisselen, bevragen, creëren/maken, beleven, …

Multifunctioneel karakter

Sociaal-culturele organisaties bieden in de praktijk een brede waaier van activiteiten aan die zowel cultureel, gemeenschapsvormend, educatief als maatschappelijk activerend kunnen zijn. Het sociaal-cultureel volwassenenwerk herleiden tot initiatieven die netjes behoren tot één van deze functies zou dus verkeerd zijn. Net de integratie van de verschillende functies is een specifiek kenmerk van de sector.

Daarom hebben we het ook over het multifunctioneel karakter van het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Het niet ‘mono-‘ maar net het ‘multifunctioneel’ inzetten van de interventiestrategieën per functie en over de functies heen, is een van de kenmerken van professioneel sociaal-cultureel handelen.