12
2014
Growfunding/BXL
Op vrijdag 14 februari 2014 trokken we met de Karavaan naar de Brusselse Beursschouwburg om ons te herbronnen over diverse vormen en platformen van crowdfunding, waaronder ook Growfunding/BXL.
Crowdfunding
Crowdfunding is een alternatieve financieringsvorm, een alternatieve manier om projecten te steunen. Wanneer je een project wil financieren ga je meestal naar de bank om een kredietaanvraag te doen of zoek je naar subsidies bij de overheid om zo een startkapitaal te verkrijgen. Crowfdunding werkt zonder deze kredietinstellingen en verloopt veelal via een direct contact tussen investeerders en initiatiefnemers. Crowdfunding is een concept waarbij iedereen die zich betrokken voelt bij een project kan investeren in dit project. Je kan een bijdrage (donatie) doen om zo het doelbedrag van het project te helpen halen. Doorgaans gaat het om relatief kleine bijdragen. Wanneer het doelbedrag behaald wordt, kan het project van start gaan. Wanneer het doelbedrag niet is behaald, krijg je automatisch je donatie integraal teruggestort. Crowdfunding betekent dus letterlijk ‘funding’ door de ‘crowd’ en staat voor een sociale en menselijke manier van lenen, investeren en sponsoren. Crowdfunding kan echter meer zijn dan alleen inspirerende projecten financieren. Het kan ook netwerken verbinden: virtueel en reëel, formeel en informeel, sociaal en financieel. Het kan mensen samenbrengen en ideeën verspreiden, bouwen aan een project in de nabije omgeving. Het is een instrument om een financieel én sociaal draagvlak te bouwen voor kleine en minder kleine projecten.
Grote verschillen tussen diverse platformen
Toch kan de manier waarop crowdfunding georganiseerd wordt zeer sterk verschillen.
Zo kwamen er op het seminarie een hele reeks aan crowdfunding-platformen aan bod met elk een eigen aanpak en verschillende accenten.
Voordekunst
Voordekunst is een platform in Nederland waarop kunstprojecten in wording op zoek zijn naar aanvullende financiering door particulieren en bedrijven, ook wel ‘crowdfunding’ genoemd. Voordekunst is transparant en democratisch, het stimuleert ondernemerschap en versterkt het maatschappelijk draagvlak voor de kunstsector. In een tijd dat er vanuit de overheid almaar minder wordt besteed aan kunst en cultuur kunnen particulieren en bedrijven het verschil maken. Deze toegankelijke vorm van participatie geeft kunstliefhebbers een democratische stem waarmee zij het kunst en cultuur aanbod in hun directe omgeving mede bepalen. Daarnaast krijg je bij veel projecten ook iets concreets terug voor je steun.
Socrowd
SoCrowd staat voor ‘Sociale Crowdfunding’ en is een innovatief en creatief financieringsinstrument voor organisaties met een maatschappelijke meerwaarde. SoCrowd geeft financiële zuurstof aan duurzame initiatieven in de sociale, culturele en zorgsector door het aantrekken van privé-kapitaal te begeleiden. SoCrowd versterkt via het co-financieringsmodel de band tussen een organisatie en haar actieve achterban. SoCrowd is het nieuwe jasje van Netwerk Rentevrij, dat al een aantal jaren rentevrije leningen aanbiedt aan organisaties met een maatschappelijke meerwaarde.
Socrowd verschilt van andere crowdfundingsplatformen door een aantal bewuste keuzes:
- Socrowd werkt enkel met organisaties die hun maatschappelijke en/of sociale doelstellingen voor nemen op hun financiële doel.
- Socrowd gelooft in een cofinancieringsmodel: voor elke euro dat de organisatie kan verzamelen, krijgen ze 3 euro ter beschikking onder de vorm van een renteloze lening.
- Socrowd werkt rentevrij, zowel voor de aandeelhouders als voor de projecten
- Socrowd werkt met aandelen/leningen en niet met giften. Op die manier blijft de aandeelhouder eigenaar van zijn kapitaal en ontwikkelt de organisatie een financiële lange termijnvisie
- Projecten moeten zich voorstellen door middel van een businessplan. De screening is sociaal maatschappelijk maar ook financieel. Slechts één derde van de projecten komt door deze screening.
Kisskissbankbank
Kisskissbankbank is een Europees en zelfs internationaal platform in reactie op de financiële crisis van 2008. KissKissBankBank is een crowdfunding-platform voor projecten van filmmakers, musici, ontwerpers, ontwikkelaars, illustratoren, ontdekkingsreizigers, schrijvers, journalisten wereldwijd… . Projecten uit 38 verschillende landen worden gefinancierd door donateurs uit 174 verschillende landen. Kisskissbankbank zet dan ook in op de transnationale identiteit.
Enkele belangrijke principes:
- De projecten worden niet onmiddellijk online gezet, maar eerst door het team van kisskissbankbank onder handen genomen om de projecten zo attractief mogelijk te maken.
- Het is alles of niets: het project moet 100% van het doelbedrag bereiken of overschrijden om de contributies te ontvangen. Als dit doelbedrag niet gehaald wordt, zullen al de inzenders (of KissBankers) worden terugbetaald.
- Intellectueel eigendom: de makers (projecthouders) behouden 100% van het intellectueel eigendom van hun projecten. De KissBankers worden bedankt met gepersonaliseerde wederdiensten.
- De projecten moeten in één van de categorieën passen om geaccepteerd te worden, het kan niet gaan om persoonlijke projecten (vakanties, huwlijksreizen, verjaardagen…).
Growfunding/BXL
Growfunding/BXL is een praktijkgericht onderzoeksproject. Het wil inspirerende stadsprojecten financieren en netwerken verbinden, zowel virtueel en reëel, formeel en informeel, sociaal en financieel. Brussel staat er centraal. Growfunding/BXL is een instrument om een financieel én sociaal draagvlak te bouwen voor deze kleine en minder kleine stadsprojecten en wil een boost zijn voor bottom-up. Er wordt niet geredeneerd in categorieën of disciplines, vooral de stad is belangrijk. Het is meertalig en laagdrempelig. Growfunding/BXL zorgt voor nabijheid. Het systeem van attenties en donaties brengt projecthouders en donateurs samen rond een concreet project in hun stad. Er wordt in dit platform veel aandacht gegeven aan de attenties, om zo het participatief element te vergroten en donateurs dicht bij het project betrokken te houden. Het platform zet in op het creëren van relaties. Deze relaties kunnen financieel zijn, maar Growfunding/BXL zet vooral in op de sociale relatie, op verbinden, op een ‘surplus sociale’.
Enkele bevindingen:
- Planning is cruciaal in een maand moet het project gefinancierd gaan, de dynamiek moet op die ene maand ontstaan. Het gaat niet allen om het geld. Maar om de dynamiek.
- Vele kleine donaties maken het verschil.
- Sociale media is hier zeer belangrijk.
- Het platform is zodanig ontwikkeld zodat het kan geëxporteerd worden naar andere steden. Maar alleen een website opzetten volstaat niet, de projecten moeten gedragen worden en ondersteuning is van belang.
Kritische vragen ten aanzien van Civic Crowdfunding
Op 14 februari kwamen ook heel wat kritische vragen aan bod. Die werden opgeworpen door Erik Claes en een panel bestaande uit: Pascal Debruyne, Ludwig Forest, Yamila Idrissi en Stijn Oosterlinck.
Is het een hefboom voor inclusie of een instrument van selectieve participatie?
De projecten kunnen gesteund worden door een getrapte mogelijkheid tot bijdrage. Dit betekent dat ook de attenties getrapt zijn. Hoe meer je dus investeert, hoe meer je betrokkenheid stijgt. Hoe meer middelen je in de schaal kan leggen, hoe meer je mag meedoen. Creëer je zo geen selectieve participatie? Dreigen de kwetsbare groepen dan niet opnieuw uit de boot te vallen.
Als je kijkt naar de taal die op platformen gehanteerd wordt, dan werkt dit inclusie ook niet altijd in de hand. Bepaalde mensen snappen die taal niet en weten al helemaal niet wat ze daar mee aan moeten.
Mag het sociale niet wat explicieter?
Wat wil dat precies zeggen dat sociale? Hoe vullen we dit sociaal project in? Gaat het hier echt om de ambitie om inkomsten te herverdelen? Zit er echt een sociaal herverdelingsvraagstuk achter? Het idee van solidariteit wordt hier net iets te breed ingevuld. Het sociale zal bepaald worden door de finaliteit van het crowdfunding platform. Welke projecten worden gepromoot en tot welke doelgroep richten deze projecten zich? Wanneer mensen hun sociaal netwerk moeten mobiliseren om iets gerealiseerd te krijgen, heeft dat ook een sociale meerwaarde. Maar deze groepsvorming werkt tegelijk ook uitsluitend. Het platform moet de finaliteit steeds goed in het oog houden.
Medeplichtig aan afbouw van welvaartsstaat?
Is Civic crowdfunding niet medeplichtig aan de afbouw van de welvaartstaat en wordt de verantwoordelijk van de staat niet afgeschoven? Is koren op de molen om besparingen verder door te voeren? Civic crowdfunding kan gebruikt worden als een politieke hefboom, als instrument om de overheid meer bewust te maken over waar de lacunes zitten. Op die manier kan zo’n hefboom het activisme van de stad faciliteren en aanklachten organiseren.
Wat is onze rol als sociaal-culturele organisaties?
Vragen die de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk bezig houden zijn:
- Hoe kunnen wij als sociaal-culturele organisaties vernieuwende projecten mee ondersteunen?
- Moeten wij zelf crowdfunding platforms oprichten en organiseren?
- Hoe vullen wij de sociale en de sociaal-culturele finaliteit van zo’n platform in (waartoe moet het leiden, welke projecten willen wij ondersteunen)?
- Met welke (lokale) partners moet je in zee gaan om zo’n platform op te richten?
- Welke begeleiding moet je voorzien om zo’n platform draaiende te houden?
- Wat is de kost bij het opstarten van zo’n platform?
- Of willen wij onze eigen projecten laten ‘funden’ door de ‘crowd’ als alternatieve vorm van inkomsten?
- Wat betekent dit voor onze eigen praktijk en voor onze eigen organisaties?