20
2014
Competenties en grondhouding
Hefbomen ontwikkelen kracht. Kracht om dingen op te tillen en in beweging te zetten. Met de publicatie Versterken reiken we je zeven hefbomen aan. Instrumenten, werkvormen, methoden, of inzichten die werkers, organisaties en beleidsactoren helpen om maatschappelijk innoveren te ondersteunen en verder te ontwikkelen.
Hefboom 1: Competenties en grondhouding
Maatschappelijk innoveren begint vaak bij de bewogenheid, bevlogenheid en de beweeglijkheid van mensen (uit: Verstaan – Maatschappelijk innoveren vanuit sociaal-cultureel perspectief hoofdstuk 5 ‘Bewogen, bevlogen en beweeglijke werkers’). Maatschappelijk innoveren vraagt dus het inzetten van bepaalde competenties. Zo zijn de competenties ‘een andere toekomst zien’ of ‘anderen kunnen overtuigen’ en de grondhouding ‘nieuwsgierigheid’ ondersteunend voor maatschappelijk innoveren, terwijl de grondhoudingen ‘weerstand tegen verandering’ of ‘risicomijdend handelen’ eerder belemmerend werken. Het goede nieuws is dat je maatschappelijk innoveren kan leren.
Wat kan je leren?
Met de hefboom ‘Competenties en grondhouding van de professional’ zetten we je aan tot zelfreflectie en helpen we je de innovatieve kracht bij jezelf te ontdekken en verder te ontwikkelen. Je leert wie je bent als professional. Je spoort je eigen competenties en grondhoudingen op die maatschappelijk innoveren ondersteunen en diegene die innoveren in de weg staan. Je leert hoe je nog meer maatschappelijk kan innoveren. Hoe maatschappelijk innoveren een rode draad wordt in je kijken, je denken en je handelen.
Voor wie?
Iedereen kan met de hefboom aan de slag. Je hebt weinig tot geen voorkennis of specifieke vaardigheden nodig. De hefboom is ontwikkeld voor professionals die maatschappelijk willen innoveren en zichzelf als een belangrijke innovatiekracht willen inzetten. Maar ook teams en leidinggevenden die hun medewerkers willen begeleiden, kunnen er gebruik van maken. Werken aan je competenties vraagt enkel dat je bereid bent om jezelf onder de loep te nemen en in vraag te stellen.
Aan de slag!
Wil je aan de slag met de hefboom ‘Competenties en grondhouding van de professional’, dan kan je die hieronder downloaden (PDF-document, 513 kB). Het bijhorend ondersteunend materiaal waarvan sprake in de publicatie, vind je hieronder terug.
Kaartjes met competenties en grondhoudingen
De competenties ‘een andere toekomst zien’ of ‘anderen kunnen overtuigen’ en de grondhouding ‘nieuwsgierigheid’ zijn eerder ondersteunend voor maatschappelijk innoveren. Op basis van onderzoek en gesprekken met innovatoren, is een (niet exhaustieve) lijst samengesteld van de meest typerende competenties en grondhoudingen die maatschappelijk innoveren ondersteunen. Elke competentie en grondhouding is in woord én beeld gebracht op een kaartje. Print het document recto verso in kleur en verknip het tot kaartjes. Te gebruiken bij werkvorm 1, 6 en 10.
Afbeeldingen als inspiratie voor grondhoudingen
Beelden zeggen meer dan woorden. Een emotie, een gevoel, een grondhouding,… verwoorden, is slechts voor weinigen onder ons weggelegd. We hebben weinig woordenschat om zoiets als een grondhouding te beschrijven. Dat lukt makkelijker aan de hand van een beeld. Er zijn een stapel afbeeldingen die mogelijke grondhoudingen met betrekking tot maatschappelijk innoveren in beeld brengen. Maak een kleurenprint van elke afbeelding op A4 formaat. Te gebruiken bij werkvorm 3 en 8.
Werkblad ‘Logische niveaus’ van Dilts
Dilts stelt in zijn theorie de ‘Logische niveaus’ dat in elk proces van leren en veranderen een natuurlijke hiërarchische classificatie bestaat. Dat geldt ook voor mensen die willen leren, ontwikkelen om nog meer maatschappelijk te innoveren. Dilts ontwikkelde een piramide-model: van onder naar boven gelden de niveaus ‘omgeving’, ‘gedrag’, ‘vaardigheden’, ‘overtuigingen’, ‘waarden’, ‘identiteit’ en ‘missie’. Elk hoger niveau heeft invloed op, en organiseert, het onderliggende niveau. Hoe lager in de piramide, hoe meer het niveau observeerbaar en beschrijfbaar is. Hoe hoger in de piramide, hoe minder. Klinkt abstract. Daarom is er een werkblad met bijhorende richtvragen om mee aan de slag te gaan. Print het werkblad op A3 formaat. Te gebruiken bij werkvorm 4.
Overzicht richtlijnen voor geven en ontvangen van feedback
We leren van feedback. We kunnen iets leren over ons professioneel handelen uit de feedback van onze collega’s. Feedback geven en ontvangen is geen evidentie. Om het op een respectvolle manier te doen, hou je je best aan een aantal richtlijnen. Zo is het belangrijk feedback te geven op concrete feiten, om te spreken in de ‘ik’-vorm, om goed te luisteren vanuit een open houding, enz. Print het werkblad op A4 formaat. Te gebruiken bij werkvorm 6.
Werkblad Kernkwadrant van Ofman
Ofman stelt in zijn theorie het ‘Kernkwadrant’ dat bij iedere persoon bepaalde ‘kernkwaliteiten’ horen. Een kernkwaliteit zijn de specifieke sterke eigenschappen die jou kenmerken. Volgens Ofman zijn sommige kernkwaliteiten zo sterk aanwezig dat ze een ‘valkuil’ worden. Iemand anders valkuil kan bij jou wrevel opwekken. In zo’n geval spreekt Ofman van je ‘allergie’. Het tegenovergestelde van je valkuil is je ‘uitdaging’. Dit model is ook toepasbaar op onszelf in ons professioneel handelen, bijvoorbeeld in hoe we maatschappelijk innoveren. Zo is bijvoorbeeld iemands kernkwaliteit ‘planmatig werken’, zijn valkuil ‘eerst alles willen weten en dan pas toepassen’, zijn allergie ‘chaos’ en zijn uitdaging ‘onderzoekend en open handelen, zonder te weten waar je uitkomt’. Er is een werkblad met richtvragen om je eigen kernkwadrant te maken. Print het werkblad op A3 formaat. Te gebruiken bij werkvorm 10.
