• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Socius.be

Steunpunt sociaal-cultureel

  • Twitter
  • Facebook
  • YouTube
  • Slideshare
  • Login
  • Start
  • Socius
    • Wat we doen
    • Hoe we het doen
    • Maak kennis met het Socius-team
    • Prijspolitiek
    • Zaalverhuur
  • Sector
    • Over de sector
    • Werksoorten
    • Organisaties
    • Vacatures
  • Decreet
  • Agenda
  • Nieuws
  • Blog
  • Kennis
    • Artikels
    • Tools
    • Publicaties
  • Contact

Het nieuwe leren 2 – Een gevarieerd leerlandschap

28 juni 2017 door Max Frans

Foto: WOCinTech Chat - Lic. Creative Commons (https://flic.kr/p/Fv3sF6)

In een vorige bijdrage hebben we onderzocht hoe in de huidige geconnecteerde samenleving de manier waarop mensen leren ingrijpend verandert. Leren vindt meer en meer plaats in, niet naast de dagelijkse praktijk, niet langer afgebakend binnen formeel voorziene plaatsen en tijdstippen, maar meer continu, in cocreatie met anderen, en met digitale technologie als belangrijk ondersteunend en faciliterend middel.

Evolutie naar informeel, sociaal en zelfgestuurd leren verandert je rol als aanbieder

Voor een educatieve aanbieder – onderwijs- of vormingsinstelling, bedrijfsopleider – heeft deze ontwikkeling belangrijke gevolgen. De klassieke werkvormen zoals lezingen, cursussen en workshops bestrijken slechts een deel van de gebieden waarin mensen leren. Een steeds groter deel van het leren vindt online plaats.

De plaats van het leren binnen de organisatie verandert: het gaat over meer dan het bezitten, neerschrijven en overdragen van kennis.  Het vertrouwde opleiding/training denken evolueert volgens Patrick Belpaire naar een aanpak in termen van leertraject, of nog een stap verder, in de richting van een leeromgeving, waarbij finaal prestatie en resultaat centraal staan. In dergelijke leeromgevingen worden leren en werken geïntegreerd, ondersteund door technologie.

Het accent verschuift naar het ondersteunen van het (zelfgestuurde) traject van de lerende en het ontwikkelen en voeden van een lerende community.  Mensen leren dingen door een cursus te volgen, maar ook door aan een MOOC deel te nemen, blogs te lezen, presentaties te bekijken op Slideshare of deel te nemen aan gesprekken op sociale media en andere online fora. Het leerlandschap dat je inricht moet daarom even veelvormig en gelaagd zijn als het leren zelf en een uitnodigende context bieden voor deze verschillende niveaus van engagement en betrokkenheid.

Dit houdt op de eerste plaats in dat je educatieve content in allerlei vormen online terug te vinden is, en niet enkel in je (face to face) cursusaanbod of je intranet. Het verhoogt immers je zichtbaarheid en versterkt je reputatie als expert op jouw gebied. Het kan een middel zijn om mensen te bereiken die nu niet aan je aanbod deelnemen omwille van agendaproblemen of tijdsgebrek.

Scaffolding als basisprincipe van een leerlandschap

Een centraal concept in het denken over zo’n leerlandschap is scaffolding. “To scaffold” is het Engelse woord voor “een steiger bouwen”. Hier staat het voor het zodanig organiseren van de leeromgeving dat je de lerenden in het begin de nodige ondersteuning geeft via het aanbieden van tussenstappen en die geleidelijk afbouwt naarmate hun expertise toeneemt. Je bouwt als het ware een steiger op met leerelementen die naast formeel leren ook andere vormen van leren omvatten en stimuleren.

In zijn model voor “scaffolded social learning” biedt Julian Stodd een kader aan om de structuur en de gewenste resultaten van formeel leren in balans te brengen met de collaboratieve en cocreatieve functies van sociaal leren. Het model bevat zowel formele (boxes) als sociale (bubbles) componenten.

Scaffolded E-learning-Julian Stodd

De ‘bubbles’ zijn cocreatieve ruimtes waar je vragen kunt stellen, gevalsstudies voorlegt of oefeningen aanbiedt die binnen een lerende community behandeld worden. De “boxes” zijn formele elementen, zoals vormingsbijeenkomsten, e-learningcursussen of handboeken. Het geheel wordt gekaderd in een overkoepelend verhaal dat het gewenste leerresultaat beschrijft en (zelf)beoordeling mogelijk maakt.

In dit leerlandschap gaan mensen hun eigen weg, die niet noodzakelijk voor iedereen dezelfde is. Mensen kunnen verschillende dingen doen, maar sommige elementen kan je definiëren als gemeenschappelijk voor iedereen. Het is geen lineair traject, waarbij iedereen op dezelfde manier van punt A naar punt B geleid wordt, maar een verhaal met verschillende hulpmiddelen en ruimtes waar je je doorheen werkt.

Onze workshop social mediastrategie bijvoorbeeld is volgens een gelijkaardig model opgebouwd. In een eerste bijeenkomst schetsen we de context en verduidelijken de deelnemers hun leervragen. Vervolgens gaan ze gedurende enkele weken binnen een online leeromgeving aan het werk aan de hand van een reeks gestructureerde opdrachten, waarvan ze de resultaten in de groep delen. Tijdens deze periode is er permanent gelegenheid om via de online leeromgeving vragen te stellen. In een tweede bijeenkomst bespreken we de resultaten en ronden het proces af.

Maar ook voor mensen die niet meteen de stap zetten om een cursus of workshop te volgen, biedt zo’n werkwijze aanknopingspunten om op een minder gestructureerde en informele manier te leren. Op socius.be publiceren we regelmatig blogbijdragen en onderhouden een bloemlezing van interessante bronnen op onze Scoop.It pagina. Ook voor de ex-deelnemers is dit handig om naderhand zelfstandig het onderwerp verder op te volgen.

Nog een voorbeeld: de Canva-groep van KVLV op Facebook dient als aanvulling op en opvolging van de cursussen over het maken van uitnodigingen en flyers die de vereniging opzet. In deze Facebookgroep posten mensen voorbeelden van flyers en aankondigingen en stellen vragen, zodat ze van elkaar kunnen leren. Tegelijk vinden de groepsleden hier ook een aangepaste handleiding terug.

Cocreatie en kennisdeling zijn cruciaal

Een “social learning” benadering van het leren is niet vanzelfsprekend, niet voor de begeleider en ook niet voor de deelnemer.

Voor de begeleider houdt het in dat je een stuk controle opgeeft: je stapt af van het idee dat de organisatie alle antwoorden heeft en stelt je open voor de wijsheid van de groep of community. Als begeleider heb je een stem in de conversatie, maar het is niet de enige stem. We moeten niet alleen spreken, maar ook luisteren.

Als het goed zit is het verhaal dat uit een sociale leerbenadering voortspruit immers een gecocreëerd verhaal.  Cocreatie is een proces waarin de deelnemers het formele verhaal dat de organisatie vertelt en wat ze elders lezen of zien, bediscussiëren, uitzoeken wat het voor hen te betekenen heeft, uittesten wat in het echt werkt en niet werkt, vertellen over de vooruitgang die ze boeken, en dit alles verwerken in een nieuw, eigen, gezamenlijk verhaal.

Op het delen van kennis zitten nog steeds allerlei blokkades.  Aan de kant van de aanbieder leeft de angst dat het té genereus delen van kennis ertoe kan leiden dat mensen minder zullen deelnemen aan het eigen cursusaanbod of dat anderen (de concurrentie) met hun inzichten aan de haal zullen gaan. Vaak is het tegendeel waar: net dankzij het delen van je kennis en de feedback die je erop krijgt, verdiep je je expertise en breid je je netwerk uit.

Ook voor de lerenden bevat sociaal leren specifieke uitdagingen. Het houdt immers in dat ze de verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces opnemen, betekenis voor zichzelf creëren, hun eigen resultaten beoordelen en de verworven kennis delen. Dit zijn competenties die we op school niet geleerd hebben, maar in de hedendaagse kennissamenleving cruciaal zijn.

Hoe leren mensen nu precies in zo’n digitaal leerlandschap? In een volgende bijdrage bekijken we enkele typische leermechanismen.

Meer lezen

Lees ook de andere delen van onze reeks over het nieuwe leren:

  • Leren in de digitale samenleving
  • Een gevarieerd leerlandschap
  • De mechanismen van geconnecteerd leren
  • Software en platformen
  • Blended learning of online en offline combineren
  • 7 gouden tips voor de lancering van je online cursus

Op onze Scoop.It pagina over e-leren vind je een overzicht van de bronnen die ons bij deze artikelenreeks geïnspireerd hebben.

Alle vragen, aanvullingen en bedenkingen zijn welkom. Post ze in het commentaarveld hieronder.

Bewaren

Bewaren

blog agogisch handelen, digitaal

Lees ook

blog - 12/05/2016 GeorgeA.SpivaCenterfortheArts-Lic.CreativeCommons:https://flic.kr/p/ekeDq8

De rol van ‘etniciteit’ bij diversiteitsvraagstukken

artikels - 22/04/2016 Foto: OTA Photos - Lic. Creative Commons

Gert Biesta: dwarsdenken over educatie

artikels - 09/11/2011 Foto: jisc.ac.uk Lic. Creative Commons

Professionele digitale competenties

Over Max Frans

Max Frans is de communicatieman van dienst bij Socius. Naast de inhoudelijke redactie van de digitale kanalen, coördineert hij alle inspanningen op het vlak van de communicatie en marketing van het steunpunt.

  • LinkedIn
  • Twitter
  • E-mail
  • Tel: 02 215 27 08

Primaire Sidebar

Overzicht

  • Sociaal-cultureel werk moet ergens over gààn
  • Superdiversiteit
  • Inbound marketing voor nonprofits: vertel je verhaal
  • Growfunding/BXL
  • De communicatie­medewerker als contentmanager
  • Online campagnevoeren: Wat we kunnen leren van de Ice Bucket Challenge
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 1
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 2
  • Peer-to-peer in het sociaal-cultureel volwassenen­werk?
  • Solidariteit bevorderen via social media
  • Niet voor zwartkijkers: de SWO-ART
  • Een Facebookpagina voor je vereniging: 7 tips
  • Stilte! Een nieuw geluid
  • Leren van burger­initiatieven: ‘vitale coalities’
  • Trage vragen, oude verhalen
  • De kracht van je vereniging zit lokaal
  • Bottom-up werken met vrijwilligers
  • Ruimte voor initiatief
  • De kracht van een goed verhaal
  • Merhaba geeft holebi’s met migratieachtergrond een krachtige stem
  • Community of practice: professionals leren van elkaar
  • Wat drijft de innovator?
  • Afdelingsbegeleiding op maat
  • Van vrijwilligers­management naar betrokkenheids­management
  • Internationaal bewegings­werk: leer uit het verleden
  • Legale foto’s op je website
  • Voelschorten tackelen taboe rond dementie
  • Geef mee vorm aan de superdiverse samenleving
  • 1 miljoen Vlamingen zet zich vrijwillig in
  • De boer op met Voedselteams!
  • Vrijwilligerswerk: niet minder maar anders
  • AIF+: versterking in een wereld van diversiteit
  • Hoe lang leeft jouw beleidsplan?
  • Theater Tievo werkt aan een inclusieve samenleving
  • VtbKultuur brengt mensen samen met Planidoo
  • Leiderschap bij weerstand
  • Vrijwilligers, het DNA van Amnesty International
  • Van individu naar transitieambassadeur bij Vormingplus
  • Selfcity BXL: Brusselse burgerinitiatieven in beeld
  • Sleutelcompetenties voor een leven lang leren
  • Leiderschap als sleutel tot verandering in de superdiverse samenleving
  • Creatief omgaan met digitale technologie
  • Slim meten om je site te verbeteren
  • OefenSCHOLEN voor democratie
  • Dynamiek in groepen lezen
  • Dans als typologie voor de vrijwilligersorganisatie
  • Hallo politici slaat brug tussen burger en politiek
  • Sterke vrijwilligers door sterke communicatie
  • Delen en repareren met Netwerk Bewust Verbruiken
  • De rol van ‘etniciteit’ bij diversiteitsvraagstukken
  • Lobbyen bij de EU
  • Met welke freelancer ga jij in zee?
  • Drie toponderzoeken voor sterk sociaal-cultureel werk
  • Over educatie, verlangen en volwassenheid
  • Werken met talenten
  • Werken met tijdelijke ruimtes
  • Sociaal-cultureel werk in digitale transformatie
  • De gelukskaravaan
  • Sint-Pieters Deelt
  • Een blik achter de parlementaire schermen
  • Iedereen aan het roer: Commons Josaphat
  • De maatschappelijke oorzaken van burn-out
  • Marketing begint bij je missie
  • Samenwerken met de profit: de ethische code van FairFin
  • Als de supermarkt maar open blijft
  • Werken met ruimte in de stad
  • Cinemaximiliaan: woonkamer voor nieuwkomers
  • Timotheus vaart nieuwe wegen
  • Tips om vrijwilligers te waarderen
  • De ‘New Skills Agenda’
  • Vormingplus Waas-en-Dender gluurt bij de buren
  • Naar meer cultuurparticipatie met Pretloket
  • Peilen naar de impact van sociaal-culturele praktijken
  • De vier levensfasen van een afdeling
  • De 20 populairste berichten op je site
  • Denken vanuit de klant: werken met persona’s
  • Hoe lokale afdelingen en vrijwilligers inspireren?
  • ‘De coulissen’ en ‘de scene’: leven en werken in groepen
  • Van goed naar duurzaam medewerkersbeleid
  • Samen sterk
  • Bed, bad, brood en Bach?
  • Politiserend werken
  • In de voetsporen van ‘Van Gogh’
  • Prestatieverlies in groepen: hoe pak je het aan?
  • Loopt je communicatie volgens plan?
  • Groots denken over educatie
  • Het nieuwe leren 1 – Leren in de digitale samenleving
  • Succesvol begeleiden van veranderingsprocessen
  • Toestand vzw wint Ultima 2017 SCVW: 10 weetjes op een rij
  • De regio en de straat
  • Duurzaam denken over educatie
  • Het nieuwe leren 2 – Een gevarieerd leerlandschap
  • On the move
  • Het nieuwe leren 3 – De mechanismen van geconnecteerd leren
  • Motieven van vrijwilligers
  • Burgerinitiatieven in de participatiesamenleving
  • Het nieuwe leren 4 – software en platformen
  • “Eerst charmeren, dan attaqueren”
  • Het nieuwe leren 5 – Blended learning of online en offline combineren
  • In de juiste plooi: over patronen in groepen
  • Welke verandering heb jij voor ogen?
  • Een warm nest voor innoverende ideeën
  • Verander alles: Kempenaars bundelen de krachten
  • Je stakeholders betrekken
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 1: bezield vrijwilligerswerk
  • Acht verschijningsvormen waartussen groepen balanceren
  • Wij- versus zij-denken en hoe eruit te geraken
  • De Maekerij: méér dan een hobbyclub
  • Over vroeger, morgen en nu
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 2: visie op vrijwilligerswerk
  • Sharing is caring
  • Het nieuwe leren 6 – 7 gouden tips voor de lancering van je online cursus
  • Maak kennis met onze nieuwe collega
  • Waarom je nooit uit je woorden geraakt als je over groepen praat
  • Slapende reserves: een onethische hypotheek op onze dienstverlening?
  • David Troch: “slam poetry geeft je een frisse kijk op hoe je iets neerpent”
  • Guy Redig: “De sociaal-culturele sector heeft een identiteit nodig, een smoel”
  • Coachend leidinggeven is een basishouding, een attitude
  • Weg met de oude blanke man?
  • Zijn we in 2021 op weg naar échte Europese uitwisselingen?
  • In 2050 leren we om te werken én te leven
  • Genieten van de wijsheid van Paul Scheffer
  • 5 tips voor het opstellen van je beleidsplan
  • “Gebruik digital storytelling om mensen sociaal weerbaarder te maken”
  • 5 gouden tips voor nieuwkomers in het #SCVW
  • VIDEO-INTERVIEW: Pepijn Kennis over constructief activisme
  • Dit zijn de non-profit technologietrends van 2019
  • Maak kennis met onze nieuwe collega Paco
  • Chokri Ben Chikha: “Stereotypen kan je doorbreken”
  • Neemt jouw team deze 5 rollen op?
  • Zo maak je jouw organisatie ‘communicatieminded’
  • Afdelingsbegeleiding in 6 stappen
  • 5 lessen voor een digitale transformatie op maat van jouw publiek
  • Hoe kunnen we als middenveld het Europese beleid beïnvloeden?
  • Waarom je missie en visie ook je mantra moeten zijn
  • 3 waardevolle inzichten voor jouw bestuur
  • Rollen en functies: twee kanten van dezelfde medaille?
  • Moet je in onze sector wel een kwaliteits­handboek hebben?
  • Hallo micro: persoonlijke ver­halen uit super­divers Vlaan­deren
  • Stef Steyaert: “Onze democratie is niet in crisis, ze is in transitie”
  • Back to basics: luisteren naar je leden met ‘Sensemaker’
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Debbie
  • Maak kennis met onze nieuwe collega en Jack of all trades: Vincent
  • Mobiliseren met impact? Dit zijn de 10 tips van Climate Express
  • Ruben Mersch: “Nuance is veel sexyer dan de steriliteit van het grote gelijk”
  • Maak kennis met jouw nieuwe go-to-person en Deurnese ijsbeer: Silke
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe goedlachse collega: Nele
  • Tine Hens en Koert Debeuf laten in hun brieven kijken
  • Ik wil echt voorbij die ‘witte tranen’ geraken
  • Wat we van MAVEP kunnen leren over hoe we onze vrijwilligers waarderen
  • Zo ga je als organisatie bewust om met verandering
  • Investeren in een sociaal-cultureel project? Dat kan met een cultuurkrediet
  • Video: Fred Dhont over cultuureducatie
  • Een straffe praktijkbeschrijving: Over ‘t leven
  • We gaan op Erasmus en nemen mee …
  • HOW-TO: in 7 stappen succesvol een webinar organiseren
  • Webinar: Impactgedreven werken met ‘Theory of Change’
  • Liefde is … samen eten bij Cultureghem en De Ruimtevaart
  • Telewerken: tips en tricks
  • Jouw digitale gereedschapskist om samen te werken en te communiceren
  • Video & chat: welk platform moet ik kiezen?
  • Webinar: ‘Welk platform kiezen?’
  • Help! Mijn site is gehackt
  • Webcast: subsidieregelingen voor sociaal-culturele projecten
  • Hoe veilig is Zoom?
  • Samenwerken met andere organisaties: yay or nay?
  • Podcastgalore: wat de afwas me leerde over interculturaliteit
  • Corona: brandstof voor politiserend werken
  • 9 tips voor meer interactie in je virtueel vormingslokaal
  • Marit Ginevro: “Brave meisjes komen in de hemel, stoute meisjes overal”
  • Nieuwe vormen van verenigen: pionieren op een scharniermoment
  • Hoe kunnen gemeenten lokale burgerinitiatieven laten bloeien?
  • “Diversiteitscommunicatie is eigenlijk normaliteitscommunicatie: het hoort zo te zijn”
  • Videoreeks: een handelingskader om politiserend te werken
  • Briefwisseling Anya Topolski en Mark Elchardus over waarden en normen
  • Ode aan de sociaal-cultureel werker
  • AAN TAFEL MET ONZE MINISTER VAN CULTUUR
  • VIDEOREEKS: een nieuwe wereld na corona?
  • Zoomdebat: politisering in de strijd tegen racisme
  • Video-interview: Chantal Mouffe over de radicale democratie
  • Gratis replay: Hoe stel je je kritisch op tegenover Siri en Alexa?
  • Video-interview: waarom zwijgen geen optie is
  • Pulse neemt je mee op digitale praktijksafari bij Hof van Busleyden
  • Een cultureel vaccin voor de Oostendse woonzorgcentra
  • Betül Demirkoparan: “Theekransjes zijn leuk maar je mentaliteit is het belangrijkste, niet wat je eet of drinkt”
  • Amani El Haddad: “De persoonlijke banden in onze sector tonen dat sociaal-cultureel werk meer is dan wérk”
  • Els Vrints: “Als mensen zich gehoord zien, gebeurt er iets magisch”
  • Simon Luyts: “Laten we de coronacrisis gebruiken als hefboom voor verandering”
  • Maak kennis met deze ‘newbies’ binnen het decreet sociaal-cultureel werk
  • Spanningen in je team? Zo ga je ermee om
  • Welkom Joren!
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Zé Vandenhoeck
  • Van betrokkenheid naar vrijwillige actie in 3 bewegingen

Vormingsaanbod decreet

  • Geen evenementen

Footer

Over socius

  • Wat we doen
  • Wat we doen
  • Hoe we het doen
  • Bestuur
  • Maak kennis met het Socius-team
  • Prijspolitiek
  • Contact

Over deze website

  • Registreren
  • Inloggen
  • Vacaturebank
  • Vacature plaatsen
  • Gebruiksvoorwaarden & copyright
  • Privacyverklaring
  • Socius netwerklogin

Ook van ons

  • veranderalles.be
  • prettiggeleerd.be
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Slideshare
  • YouTube
Creative Commons Licentie

© 2021 · Socius - Steunpunt Sociaal-cultureel Werk · Sainctetelettesquare 19, 1000 Brussel · welkom@socius.be · 02 215 27 08