• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Socius.be

Steunpunt sociaal-cultureel

  • Twitter
  • Facebook
  • YouTube
  • Slideshare
  • Login
  • Start
  • Socius
    • Wat we doen
    • Hoe we het doen
    • Maak kennis met het Socius-team
    • Prijspolitiek
    • Zaalverhuur
  • Sector
    • Over de sector
    • Werksoorten
    • Organisaties
    • Vacatures
  • Decreet
  • Agenda
  • Nieuws
  • Blog
  • Kennis
    • Artikels
    • Tools
    • Publicaties
  • Contact

Ik wil echt voorbij die ‘witte tranen’ geraken

18 december 2019 door Herlinde Swinnen

Column: Herlinde Swinnen (Vormingplus Oost-Brabant)

Mijn lief wil met mij naar Game of Thrones kijken. Ik ben een aantal jaren geleden begonnen aan die reeks, maar heb dan een kindje geworpen en plots werd vrije tijd een mistig begrip en waren series als exotische bestemmingen: onbereikbaar. Ondertussen zijn de kinderen groter en dus leek het me wel wat om nog eens in een fantasiewereld met draken, wolven en dwergen te duiken. We starten de eerste aflevering, gezellig onder een dekentje. Maar dan … Tijdens het kijken voel ik mijn ingewanden zich stilaan opkrullen tot een slak met een veel te strakke strik rond. Elke scène waarin een vrouw geportretteerd wordt, trekt de sjorring aan. Aanvankelijk denk ik gewoon jaloers te zijn op de glooiende bevalligheid van de actrices, maar de volgende aflevering, die meteen na de cliffhanger startte (je kent dat wel: “Nog eentje?” of “Eentje is geentje.”), voel ik vanbinnen een vuurbal omhoog schieten. Jarenlange opgekropte woede gutst plots vulkanisch mijn mond uit. Dat het vergif is, die manipulatieve series. Dat we onze geesten ermee bevuilen. Dat mannen voortdurend worden opgegeild en dat ze de dwaze ideeën over vrouwen als heksen, hoeren of dienstbare heiligen als een glad puddinkje naar binnen werken. Dat die herhaalde beelden over hoe een vrouw er moet uitzien en hoe ze zich moet gedragen ons brainwashen. En dat ik mij SERIEUS afvraag waarom HIJ zich géén vragen stelt bij zijn wijkende haarlijn en IK wél geld uitgeef aan crèmes tegen gezichtsverzakkingen?! Ik hoor mezelf razen. Mijn kaken worden warmer van het groeiende besef, tot het hoge woord eruit komt: “IK DENK DAT IK EEN FEMINISTE AAN HET WORDEN BEN!”

“Maar ik ben óók een feminist”, zegt mijn lief rustig. Stilte … Daar had ik niet meteen iets op te zeggen. Een man kan ook een feminist zijn, natuurlijk. En als hij manvolk tot de orde roept, wordt het waarschijnlijk beter gehoord dan wanneer ik mijn stem verscherp. Versta me niet verkeerd, ik hou heel erg van mannen en mannelijkheid, maar toch ben ik kwaad. Want ik zit vast. In een systeem dat me als vrouw beelden, ideeën en schaamte heeft opgedrongen waaraan ik moeilijk ontsnap. Die kwaadheid: ik denk die te herkennen bij sommige mensen van kleur als het gaat over racisme. Ik wil mijn steentje bijdragen aan hun strijd voor gelijkheid, zoals mannen die feministen zijn.

"Ik wil mijn steentje bijdragen aan de strijd tegen racisme, zoals mannen die feministen zijn."

Op de Trefdag van Socius ga ik naar de workshop over dekolonisatie met Nadia Nsayi en Jan Wallyn. Ik zit in een kring met een dertigtal mensen die ik niet ken. Een bonte mengeling van uiterlijkheden: mannelijke en vrouwelijke kenmerken lopen over de genders heen. Het valt me op dat veel deelnemers op één of andere manier niet beantwoorden aan de norm. Omdat we zelf kenmerken hebben die onze positie in de samenleving verzwakken, weten we hoe belangrijk gelijkheid is? Jan Wallyn, de directeur van Zinnema, vertelt ons hoe zijn centrum in het teken van dekolonisatie haar programmatie uit handen gaf aan een groep artiesten uit de zwarte gemeenschap en hoe dit een nieuw publiek, een mooie programmatie en extra inkomsten bracht. Een succes dus, op het eerste gezicht. Maar na deze ervaring zag het kunstencentrum in dat het ondanks de goede bedoelingen opnieuw een soort van ‘uitbuiting’ herhaalde. De artiesten programmeerden als vrijwilliger, ze kregen een vergoeding in de vorm van een reis, maar werden niet betaald.

“De weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen”, zegt men weleens. Dat goede intenties van witte mensen naar zwarte mensen niet altijd goede effecten hebben, dat heb ik geleerd uit het boek Racisme: over wonden en veerkracht van Naima Charkaoui. De vergelijking gaat niet helemaal op, maar ik denk aan die keer dat ik uitging en er in het danscafé een twintigjarige naar mij toekwam: “Hé, zeg, jij bent toch veel ouder hè, tof dat jij hier nog komt dansen, joh. Top!”. Zijn duim ging de lucht in en hij ging weer bij zijn soort staan. Ik deed snel of ik een bericht kreeg en racete prompt naar buiten, op zoek naar een rustige plek waar 40’ers onopgemerkt mogen … bingo spelen(?). Een goeie bedoeling wellicht, met een beetje een slecht effect. Bij Zinnema waren ze zo sterk om heel eerlijk naar hun project te kijken en daaruit te leren. Dat vind ik straf.

"Ondanks mijn oprechte pogingen springt mijn hokjesdenken geregeld als een spasme op tafel."

Na de uiteenzetting van Nadia en Jan mogen we vragen stellen of opmerkingen geven, maar ik voel een speaker’s block. Ik lijk niet de enige te zijn. Het valt me op dat de witte mensen zwijgen. Is het toeval of zijn ze, zoals ik, bang om foute woorden te gebruiken, om moreel inferieur over te komen of net vingertje-wijzend? Ik heb een witte huid, spreek Nederlands, mijn moeder heeft een universitair diploma, ik ben nog net niet te oud voor de arbeidsmarkt, ik heb naast een grote neus geen uitzonderlijke maten. Ik ben Miss Privilege? Bovendien hebben mijn hersenen zich ontwikkeld in een marinade van stereotypen. Ondanks mijn oprechte pogingen springt mijn hokjesdenken geregeld als een spasme op tafel. Ik zeg dingen als “Jan met de pet” of “mensen van anders-euh-diverse-euh-allochtone-origine”. Ik gebruik om één of andere reden heel vaak “wij” wanneer ik spreek over witten en dan krijg ik telkens de kriebels van mezelf. Ik ben het nog niet gewoon. En er lijkt ook weinig woordenschat te bestaan voor de échte inclusieve samenleving, wat meteen ook bewijst dat die nog niet bestaat. En dus blokkeert mijn spraakcentrum weleens. In de context van dekolonisatie brengen mijn privileges ongemak, schaamte, nervositeit met zich mee. En nee, dat is niet prettig. Maar ik wil echt voorbij die ‘witte tranen’ geraken. Verandering vindt niet plaats in de comfortzone, waar alles gekend en veilig is.

Er lijkt weinig woordenschat te bestaan voor de échte inclusieve samenleving, wat meteen ook bewijst dat die nog niet bestaat."

Jan Wallyn geeft me hoop met zijn verhaal van Zinnema. Het is, ondanks alle weerstand, wél mogelijk om een diepgaande verschuiving in gang te zetten. “Daar waar we zelf keuzes probeerden maken, sloten we telkens ongewild mensen uit. Wanneer we de beslissingen uit handen gaven verschenen er boeiende, inclusieve pistes”, zei hij op de Trefdag. Die uitspraak blijft heel sterk hangen.

Mijn organisatie is een vormingsinstelling. Ons motto is sinds jaren: iedereen heeft recht op vorming. Ik wil werken aan een Vormingplus waarin verschillende gemeenschappen zich herkennen en waarin het aanbod, de communicatie, de collega’s, de klemtonen, de sfeer en de humor die verscheidenheid weerspiegelen en een vruchtbare bodem bieden. En we zullen fouten maken en het zal niet van vandaag op morgen gebeuren, maar bij Zinnema hebben ze een steen kunnen verleggen. Dank u, Nadia en Jan, voor het eerlijke, inspirerende verhaal.

blog interculturaliteit

Lees ook

blog - 28/04/2020

Podcastgalore: wat de afwas me leerde over interculturaliteit

nieuws - 18/02/2020

Vzw Humain wint Ultima voor sociaal-cultureel volwassenenwerk

blog - 13/02/2020

Een straffe praktijkbeschrijving: Over ‘t leven

Over Herlinde Swinnen

  • E-mail
  • Tel: 016 52 59 00

Primaire Sidebar

Overzicht

  • Sociaal-cultureel werk moet ergens over gààn
  • Superdiversiteit
  • Inbound marketing voor nonprofits: vertel je verhaal
  • Growfunding/BXL
  • De communicatie­medewerker als contentmanager
  • Online campagnevoeren: Wat we kunnen leren van de Ice Bucket Challenge
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 1
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 2
  • Peer-to-peer in het sociaal-cultureel volwassenen­werk?
  • Solidariteit bevorderen via social media
  • Niet voor zwartkijkers: de SWO-ART
  • Een Facebookpagina voor je vereniging: 7 tips
  • Stilte! Een nieuw geluid
  • Leren van burger­initiatieven: ‘vitale coalities’
  • Trage vragen, oude verhalen
  • De kracht van je vereniging zit lokaal
  • Bottom-up werken met vrijwilligers
  • Ruimte voor initiatief
  • De kracht van een goed verhaal
  • Merhaba geeft holebi’s met migratieachtergrond een krachtige stem
  • Community of practice: professionals leren van elkaar
  • Wat drijft de innovator?
  • Afdelingsbegeleiding op maat
  • Van vrijwilligers­management naar betrokkenheids­management
  • Internationaal bewegings­werk: leer uit het verleden
  • Legale foto’s op je website
  • Voelschorten tackelen taboe rond dementie
  • Geef mee vorm aan de superdiverse samenleving
  • 1 miljoen Vlamingen zet zich vrijwillig in
  • De boer op met Voedselteams!
  • Vrijwilligerswerk: niet minder maar anders
  • AIF+: versterking in een wereld van diversiteit
  • Hoe lang leeft jouw beleidsplan?
  • Theater Tievo werkt aan een inclusieve samenleving
  • VtbKultuur brengt mensen samen met Planidoo
  • Leiderschap bij weerstand
  • Vrijwilligers, het DNA van Amnesty International
  • Van individu naar transitieambassadeur bij Vormingplus
  • Selfcity BXL: Brusselse burgerinitiatieven in beeld
  • Sleutelcompetenties voor een leven lang leren
  • Leiderschap als sleutel tot verandering in de superdiverse samenleving
  • Creatief omgaan met digitale technologie
  • Slim meten om je site te verbeteren
  • OefenSCHOLEN voor democratie
  • Dynamiek in groepen lezen
  • Dans als typologie voor de vrijwilligersorganisatie
  • Hallo politici slaat brug tussen burger en politiek
  • Sterke vrijwilligers door sterke communicatie
  • Delen en repareren met Netwerk Bewust Verbruiken
  • De rol van ‘etniciteit’ bij diversiteitsvraagstukken
  • Lobbyen bij de EU
  • Met welke freelancer ga jij in zee?
  • Drie toponderzoeken voor sterk sociaal-cultureel werk
  • Over educatie, verlangen en volwassenheid
  • Werken met talenten
  • Werken met tijdelijke ruimtes
  • Sociaal-cultureel werk in digitale transformatie
  • De gelukskaravaan
  • Sint-Pieters Deelt
  • Een blik achter de parlementaire schermen
  • Iedereen aan het roer: Commons Josaphat
  • De maatschappelijke oorzaken van burn-out
  • Marketing begint bij je missie
  • Samenwerken met de profit: de ethische code van FairFin
  • Als de supermarkt maar open blijft
  • Werken met ruimte in de stad
  • Cinemaximiliaan: woonkamer voor nieuwkomers
  • Timotheus vaart nieuwe wegen
  • Tips om vrijwilligers te waarderen
  • De ‘New Skills Agenda’
  • Vormingplus Waas-en-Dender gluurt bij de buren
  • Naar meer cultuurparticipatie met Pretloket
  • Peilen naar de impact van sociaal-culturele praktijken
  • De vier levensfasen van een afdeling
  • De 20 populairste berichten op je site
  • Denken vanuit de klant: werken met persona’s
  • Hoe lokale afdelingen en vrijwilligers inspireren?
  • ‘De coulissen’ en ‘de scene’: leven en werken in groepen
  • Van goed naar duurzaam medewerkersbeleid
  • Samen sterk
  • Bed, bad, brood en Bach?
  • Politiserend werken
  • In de voetsporen van ‘Van Gogh’
  • Prestatieverlies in groepen: hoe pak je het aan?
  • Loopt je communicatie volgens plan?
  • Groots denken over educatie
  • Het nieuwe leren 1 – Leren in de digitale samenleving
  • Succesvol begeleiden van veranderingsprocessen
  • Toestand vzw wint Ultima 2017 SCVW: 10 weetjes op een rij
  • De regio en de straat
  • Duurzaam denken over educatie
  • Het nieuwe leren 2 – Een gevarieerd leerlandschap
  • On the move
  • Het nieuwe leren 3 – De mechanismen van geconnecteerd leren
  • Motieven van vrijwilligers
  • Burgerinitiatieven in de participatiesamenleving
  • Het nieuwe leren 4 – software en platformen
  • “Eerst charmeren, dan attaqueren”
  • Het nieuwe leren 5 – Blended learning of online en offline combineren
  • In de juiste plooi: over patronen in groepen
  • Welke verandering heb jij voor ogen?
  • Een warm nest voor innoverende ideeën
  • Verander alles: Kempenaars bundelen de krachten
  • Je stakeholders betrekken
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 1: bezield vrijwilligerswerk
  • Acht verschijningsvormen waartussen groepen balanceren
  • Wij- versus zij-denken en hoe eruit te geraken
  • De Maekerij: méér dan een hobbyclub
  • Over vroeger, morgen en nu
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 2: visie op vrijwilligerswerk
  • Sharing is caring
  • Het nieuwe leren 6 – 7 gouden tips voor de lancering van je online cursus
  • Maak kennis met onze nieuwe collega
  • Waarom je nooit uit je woorden geraakt als je over groepen praat
  • Slapende reserves: een onethische hypotheek op onze dienstverlening?
  • David Troch: “slam poetry geeft je een frisse kijk op hoe je iets neerpent”
  • Guy Redig: “De sociaal-culturele sector heeft een identiteit nodig, een smoel”
  • Coachend leidinggeven is een basishouding, een attitude
  • Weg met de oude blanke man?
  • Zijn we in 2021 op weg naar échte Europese uitwisselingen?
  • In 2050 leren we om te werken én te leven
  • Genieten van de wijsheid van Paul Scheffer
  • 5 tips voor het opstellen van je beleidsplan
  • “Gebruik digital storytelling om mensen sociaal weerbaarder te maken”
  • 5 gouden tips voor nieuwkomers in het #SCVW
  • VIDEO-INTERVIEW: Pepijn Kennis over constructief activisme
  • Dit zijn de non-profit technologietrends van 2019
  • Maak kennis met onze nieuwe collega Paco
  • Chokri Ben Chikha: “Stereotypen kan je doorbreken”
  • Neemt jouw team deze 5 rollen op?
  • Zo maak je jouw organisatie ‘communicatieminded’
  • Afdelingsbegeleiding in 6 stappen
  • 5 lessen voor een digitale transformatie op maat van jouw publiek
  • Hoe kunnen we als middenveld het Europese beleid beïnvloeden?
  • Waarom je missie en visie ook je mantra moeten zijn
  • 3 waardevolle inzichten voor jouw bestuur
  • Rollen en functies: twee kanten van dezelfde medaille?
  • Moet je in onze sector wel een kwaliteits­handboek hebben?
  • Hallo micro: persoonlijke ver­halen uit super­divers Vlaan­deren
  • Stef Steyaert: “Onze democratie is niet in crisis, ze is in transitie”
  • Back to basics: luisteren naar je leden met ‘Sensemaker’
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Debbie
  • Maak kennis met onze nieuwe collega en Jack of all trades: Vincent
  • Mobiliseren met impact? Dit zijn de 10 tips van Climate Express
  • Ruben Mersch: “Nuance is veel sexyer dan de steriliteit van het grote gelijk”
  • Maak kennis met jouw nieuwe go-to-person en Deurnese ijsbeer: Silke
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe goedlachse collega: Nele
  • Tine Hens en Koert Debeuf laten in hun brieven kijken
  • Ik wil echt voorbij die ‘witte tranen’ geraken
  • Wat we van MAVEP kunnen leren over hoe we onze vrijwilligers waarderen
  • Zo ga je als organisatie bewust om met verandering
  • Investeren in een sociaal-cultureel project? Dat kan met een cultuurkrediet
  • Video: Fred Dhont over cultuureducatie
  • Een straffe praktijkbeschrijving: Over ‘t leven
  • We gaan op Erasmus en nemen mee …
  • HOW-TO: in 7 stappen succesvol een webinar organiseren
  • Webinar: Impactgedreven werken met ‘Theory of Change’
  • Liefde is … samen eten bij Cultureghem en De Ruimtevaart
  • Telewerken: tips en tricks
  • Jouw digitale gereedschapskist om samen te werken en te communiceren
  • Video & chat: welk platform moet ik kiezen?
  • Webinar: ‘Welk platform kiezen?’
  • Help! Mijn site is gehackt
  • Webcast: subsidieregelingen voor sociaal-culturele projecten
  • Hoe veilig is Zoom?
  • Samenwerken met andere organisaties: yay or nay?
  • Podcastgalore: wat de afwas me leerde over interculturaliteit
  • Corona: brandstof voor politiserend werken
  • 9 tips voor meer interactie in je virtueel vormingslokaal
  • Marit Ginevro: “Brave meisjes komen in de hemel, stoute meisjes overal”
  • Nieuwe vormen van verenigen: pionieren op een scharniermoment
  • Hoe kunnen gemeenten lokale burgerinitiatieven laten bloeien?
  • “Diversiteitscommunicatie is eigenlijk normaliteitscommunicatie: het hoort zo te zijn”
  • Videoreeks: een handelingskader om politiserend te werken
  • Briefwisseling Anya Topolski en Mark Elchardus over waarden en normen
  • Ode aan de sociaal-cultureel werker
  • AAN TAFEL MET ONZE MINISTER VAN CULTUUR
  • VIDEOREEKS: een nieuwe wereld na corona?
  • Zoomdebat: politisering in de strijd tegen racisme
  • Video-interview: Chantal Mouffe over de radicale democratie
  • Gratis replay: Hoe stel je je kritisch op tegenover Siri en Alexa?
  • Video-interview: waarom zwijgen geen optie is
  • Pulse neemt je mee op digitale praktijksafari bij Hof van Busleyden
  • Een cultureel vaccin voor de Oostendse woonzorgcentra
  • Betül Demirkoparan: “Theekransjes zijn leuk maar je mentaliteit is het belangrijkste, niet wat je eet of drinkt”
  • Amani El Haddad: “De persoonlijke banden in onze sector tonen dat sociaal-cultureel werk meer is dan wérk”
  • Els Vrints: “Als mensen zich gehoord zien, gebeurt er iets magisch”
  • Simon Luyts: “Laten we de coronacrisis gebruiken als hefboom voor verandering”
  • Maak kennis met deze ‘newbies’ binnen het decreet sociaal-cultureel werk
  • Spanningen in je team? Zo ga je ermee om
  • Welkom Joren!
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Zé Vandenhoeck
  • Van betrokkenheid naar vrijwillige actie in 3 bewegingen

Vormingsaanbod decreet

  • Geen evenementen

Footer

Over socius

  • Wat we doen
  • Wat we doen
  • Hoe we het doen
  • Bestuur
  • Maak kennis met het Socius-team
  • Prijspolitiek
  • Contact

Over deze website

  • Registreren
  • Inloggen
  • Vacaturebank
  • Vacature plaatsen
  • Gebruiksvoorwaarden & copyright
  • Privacyverklaring
  • Socius netwerklogin

Ook van ons

  • veranderalles.be
  • prettiggeleerd.be
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Slideshare
  • YouTube
Creative Commons Licentie

© 2021 · Socius - Steunpunt Sociaal-cultureel Werk · Sainctetelettesquare 19, 1000 Brussel · welkom@socius.be · 02 215 27 08