De opwarming van onze planeet zet burgers en wereldleiders in beweging
De opwarming van onze planeet is over landsgrenzen en continenten heen een van dé uitdaging van onze tijd.
De gevolgen van klimaatverandering hebben een effect op de hele wereld: van veranderende weersomstandigheden, met een invloed op de landbouw- en voedselproductie, tot de stijging van de zeespiegel, die het risico op overstromingen doet toenemen. Zonder actie wordt het veel moeilijker en duurder om ons aan te passen aan de toekomstige gevolgen van de klimaatverandering. Zo’n uitdaging dwingt staten om wereldwijd met elkaar te overleggen en te onderhandelen en zet overal ter wereldburgers aan tot actie.
In 1992 werd in Rio de Janeiro het “Raamverdrag Klimaatverandering” van de Verenigde Naties gesloten, beter bekend als het Klimaatverdrag. De doelstelling van het verdrag is het stabiliseren van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer op een zodanig niveau dat een gevaarlijke menselijke invloed op het klimaat wordt voorkomen. Het Klimaatverdrag is met 196 landen bijna universeel geratificeerd. Sindsdien is het erg druk aan de internationale onderhandelingstafel. Met het protocol van Kyoto (1997) en de akkoorden van Kopenhagen (2009) en Parijs (2015) werden afspraken geëvalueerd en bijgestuurd. De onderhandelingen verlopen moeizaam onder meer door toedoen van uiteenlopende belangen tussen het Globale Zuiden en het Globale Noorden en van internationale spanningen zoals de spanning tussen de Verenigde Staten en China. De Russische invasie van Oekraïne vergemakkelijkt de onderhandelingen evenmin.
Toch mogen we aannemen dat de onderhandelingen een verschil maken. Zonder internationale afspraken en daaropvolgend beleid zou de aarde naar schatting met 4,1 tot 4,8° opwarmen. Op basis van de actuele internationale beleidskeuzes zal de aarde vermoedelijk opwarmen met 2,9° en op basis van de al gemaakte en onvoorwaardelijke afspraken met 2,6°. In grote delen van de wereld daalt de CO2-uitstoot ondertussen.
Niettemin ligt er nog een grote uitdaging voor ons. Dat zet ook civiele actoren wereldwijd aan tot actie. Denk maar aan de klimaatspijbelaars met internationaal boegbeeld Greta Thunberg. Ook zij hebben een invloed op de internationale onderhandelingen en krijgen steeds meer een stem. Van 6 tot 18 november 2022 hebben staatshoofden, ministers en onderhandelaars, klimaatactivisten, burgemeesters, vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en CEO’s elkaar ontmoet in de Egyptische kuststad Sharm El-Sheikh voor de grootste jaarlijkse bijeenkomst over klimaatactie tot nog toe. Ook die keer leidde dat, weliswaar opnieuw moeizaam, tot een akkoord.