Milieu- en natuurrisico’s en duurzame ontwikkeling
De afgelopen decennia hebben we allemaal veel aandacht besteed aan het milieu en de natuur en inspanningen om daaraan verbonden risico’s te beheersen. Het gevoel van urgentie voor veel milieu- en natuurproblemen is sterk toegenomen. In grote lijnen kunnen we in al die aandacht en inspanningen, naast een minderheid van ontkenners, twee paradigma’s onderscheiden: de profeet en de tovenaar.
De profeet predikt grenzen aan de groei, terwijl de tovenaar inzet op innovatie en technologische ontwikkeling om het milieu en onze natuur te redden. Profeten en tovenaars zijn het ondertussen min of meer eens over één ding: het is tijd voor actie. Met acties zullen we verstoringen van ons milieu en de natuur niet meer tegenhouden, laat staan terugdraaien. We moeten ook acties ondernemen om die verstoringen te verzachten (mitigatie) en om met de gevolgen van zo’n verstoringen om te gaan (adaptatie).
Ondertussen evolueren een aantal indicatoren gunstig. Zo is onze afvalberg sterk geslonken, gebruiken we veel meer hernieuwbare energie, daalt de vleesconsumptie en worden we minder blootgesteld aan fijn stof. Maar we blijven worstelen met CO2-uitstoot. Daar halen we de vooropgestelde doelstellingen niet. De aarde warmt verder op en de maximaal gemeten neerslag in korte periode neemt toe. Het Federaal Planbureau concludeert in haar evaluatie van het ‘Plan voor duurzame ontwikkeling’ van de federale regering dat het niet voor de trendbreuk zorgt die nodig is om de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) te bereiken. Het plan bevat te weinig bindende maatregelen en de maatregelen hebben vaak geen directe invloed op de realisatie van de doelstellingen.
Ook het sociaal-cultureel volwassenenwerk speelt haar rol, en wel op twee manieren: organisaties uit de sector werken mee aan een duurzame transitie en een duurzaam toekomstbeeld voor onze samenleving (ecologische handdruk), en ze zoeken ook hoe ze hun eigen activiteiten en organisatie kunnen verduurzamen (ecologische voetafdruk).