Maatschappelijke contextanalyse
De wijze waarop je de maatschappelijke context omschrijft en relateert aan je missie, visie en doelen is met ingang van het nieuwe decreet voor elke sociaal-culturele volwassenenorganisatie een beoordelingselement. Met een maatschappelijke contextanalyse geef je aan welke ontwikkelingen in de maatschappelijke context je effectief als uitdaging aangrijpt om een werking rond te ontplooien en welke impact je daarbij nastreeft. Op basis van werkingsgegevens toon je achteraf aan rond welke maatschappelijke uitdagingen je effectief gewerkt hebt en welke resultaten je daarmee bereikt.
Avansa’s die in een specifieke regio actief zijn, kunnen met een maatschappelijke contextanalyse ook aantonen hoe ze complementair zijn met andere spelers in hun regio.
Van beleidsplan tot evaluatie
Verdere bepalingen over de maatschappelijke contextanalyse vind je niet terug in het nieuwe decreet. Toch komt er heel wat bij kijken, wil je zo’n analyse op maat van jouw organisatie maken en zinvol aanwenden vanaf de beleidsplanning tot en met de evaluatie.
Wat leeft er in onze samenleving en hoe zetten huidige ontwikkelingen zich naar alle waarschijnlijkheid door? Een maatschappelijke contextanalyse geeft je een antwoord op deze vragen en is daarmee een vertrekpunt voor elk beleidsplanningsproces.
Met een maatschappelijke contextanalyse breng je de ruime omgeving in kaart die bepalend is voor jouw missie, visie, strategie en praktijken. Tegelijkertijd verwerf je kennis over de factoren en ontwikkelingen waarmee je rekening moet houden bij het opstellen van je beleidsplan en bij de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van je sociaal-culturele praktijken.
Je houdt hierbij best alle factoren en ontwikkelingen voor ogen die voor jouw organisatie van belang zijn. Zo mis je geen kansen of roep je geen onverwachte weerstanden op. Sommige aspecten zal je vanuit je missie en visie doelgericht willen beïnvloeden, andere factoren bepalen dan weer hoe je dat het best aanpakt. Met andere woorden: heb je de maatschappelijke context in beeld, dan kan je in grote lijnen bepalen hoe je je beleidsplan en het proces daartoe verder inricht en hoe je dat achteraf ook gaat evalueren.
Welke factoren en ontwikkelingen?
De aard van je organisatie bepaalt welke factoren en ontwikkelingen je in beeld brengt. Een milieuorganisatie zal eerder aandacht besteden aan ecologische aspecten, een vredesbeweging aan ontwikkelingen op het vlak van internationale politiek en een organisatie die zich richt tot specifieke doelgroepen aan culturele of sociaaleconomische verschillen in de samenleving.
Hou daarbij steeds de missie en visie van je organisatie voor ogen. Deze helpen je de voor jou belangrijkste aspecten te bepalen. Tegelijkertijd kan je je ook laten uitdagen door andere factoren en ontwikkelingen. Misschien dwingen deze je wel tot het bijstellen van je missie en visie.
Welke gegevens verzamelen en analyseren?
Bij het verzamelen van gegevens over de maatschappelijke context kan je terugvallen op heel wat wetenschappelijk verzamelde data. De studiedienst van de Vlaamse regering ontsluit in VRIND en op haar website massa’s gegevens over uiteenlopende thema’s die ook voor sociaal-cultureel volwassenenorganisaties van belang zijn. Je kan bovendien een pak gegevens ontsluiten op maat van specifieke regio’s.
Natuurlijk hoef je je niet te beperken tot wetenschappelijke gegevens en cijferreeksen. Ook informatie over de regelgeving die invloed heeft op jouw inhoudelijk domein is relevant, net zoals gegevens over de leefwereld van je doelgroep(en).
Veel beschikbare gegevens rapporteren over wat was en is. De toekomst kunnen we nu eenmaal niet voorspellen, maar we kunnen wel anticiperen op maatschappelijke ontwikkelingen. Daarvoor kan je gebruik maken van toekomstverkenningen of die toekomst zelf gaan verkennen.
Van belang voor doel en aanpak
Bedoeling is dat je inzicht krijgt in de maatschappelijke context waarbinnen jouw organisatie opereert en zal opereren. Op basis van die kennis maak je de best mogelijke strategische en operationele keuzes. Twee vragen zijn daarbij van belang:
- Welke factoren en maatschappelijke ontwikkelingen bepalen de inhoud en de doelen van mijn toekomstige sociaal-culturele praktijken?
- Welke impact hebben maatschappelijke ontwikkelingen en tendensen op de vorm en het bereik van mijn toekomstige sociaal-culturele praktijken?
Aan de slag
Om gericht te focussen op die factoren, ontwikkelingen en gegevens die van belang zijn voor de doelen en de aanpak van jouw organisatie is er context.socius.be.
Daar vind je vijf invalshoeken om je omgeving in kaart te brengen om vervolgens uitdagingen te formuleren en te bepalen welke doelen en aanpak je daartegenover plaatst.
- Verkennen: je in grote lijnen oriënteren op maatschappelijke ontwikkelingen.
- Scherpstellen: je ambities en doelen situeren in een samenleving in verandering.
- Monitoren: de vinger aan de pols van onze samenleving houden.
- Lezen: je aanpak afstemmen op een samenleving in verandering.
- Verbeelden: anticiperen op wat er op je kan afkomen.