Sociaal-culturele rollen
Als sociaal-culturele organisatie ben je een speler op het maatschappelijk middenveld. Op dat middenveld kan je als sociaal-culturele organisatie drie sociaal-culturele rollen vervullen:
- de verbindende rol
- de kritische rol
- de laboratoriumrol
Deze drie maatschappelijke rollen geven aan wat de opstelling én de bijdrage van sociaal-culturele volwassenenorganisaties kan zijn in de processen die de samenleving vormgeven en aan de relaties met andere maatschappelijke actoren. Organisaties zullen hun visie op de drie sociaal-culturele rollen moeten verduidelijken, alsook de manier waarop ze deze rollen zullen waarmaken.
Verbindende rol
Omschrijving in het decreet
Mensen verbinden met groepen, gemeenschappen en de brede samenleving door hen ruimtes te bieden waarin ze zich kunnen ontwikkelen in relatie tot anderen en door hen kansen te bieden op deelnemen en deelhebben aan die groepen, aan gemeenschappen en aan de brede samenleving.
Toelichting
De ‘verbindende rol’ verwijst naar processen waarbij actoren (mensen, groepen, gemeenschappen) op elkaar betrokken geraken met wederzijdse erkenning, vertrouwen en wederkerigheid tot gevolg. In relatienetwerken, groepen en gemeenschappen kunnen individuen zich actief verhouden op anderen, de omgeving en de brede samenleving en er verantwoordelijkheid en eigenaarschap in opnemen. Individuen ontwikkelen zo hun relationeel burgerschap. Daarin ligt de maatschappelijke betekenis van de verbindende rol.
Kritische rol
Omschrijving in het decreet
In vraag stellen van waarden, normen, opvattingen, instituties en spelregels en de publieke dialoog daarover voeden en voeren.
Toelichting
De ‘kritische rol’ verwijst naar processen van reflexieve waardering en stellingname ten aanzien van de heersende cultuur en samenleving. Mensen worden zich bewust van kwesties, betrekken er zich op en maken ze mee tot publieke kwestie. Individuen ontwikkelen zo hun kritisch burgerschap. Daarin ligt de maatschappelijke betekenis van de kritische rol. Uiteraard moet dit gebeuren met respect voor het kader en de doelstelling van het decreet en in het bijzonder voor de principes en de regels van de democratie en het Europees Verdrag inzake de Rechten van de Mens.
Laboratoriumrol
Omschrijving in het decreet
In maatschappelijk innoverende praktijken experimenteren met nieuwe maatschappelijke spelregels als antwoord op complexe samenlevingsvraagstukken.
Toelichting
De ‘laboratoriumrol’ verwijst naar processen van maatschappelijke verandering als antwoord op samenlevingskwesties. In maatschappelijk innoverende praktijken, zoeken en proberen mensen, groepen, organisaties en gemeenschappen al lerend antwoorden te vinden op maatschappelijke uitdagingen. Organisaties kunnen daartoe exploreren met nieuwe strategieën, methodes, thema’s functiemixen, … en mogen daar ook in mislukken. Individuen ontwikkelen zo hun ondernemend burgerschap. Daarin ligt de maatschappelijke betekenis van de laboratoriumrol.
Leestip
Het nieuwe decreet bakent het sociaal-cultureel volwassenenwerk af op basis van een aantal rollen en functies. Het specifieke samenspel tussen die twee is kenmerkend voor sociaal-culturele praktijken. Lees de blog: ‘Rollen en functies: twee kanten van dezelfde medaille?’