apr
28
2020

Podcastgalore: wat de afwas me leerde over interculturaliteit

Net zoals jij blijven de Socius-medewerkers ‘in hun kot’. En ook bij ons lopen werk, wandelingen, huishoudelijke taken en kinderen letterlijk door elkaar. Hoewel er – zeker nu – niets mis is met tijd nemen voor kleine taken, kan het aangenaam zijn om de afwas toch wat inhoud te geven met een podcast. Of de was vouwen, een wandeling maken, groenten schillen, in je zetel hangen …

Podquoi? Podcasts zijn audio-uitzendingen die je kan beluisteren via digitale platformen zoals iTunes, Apple Podcasts, Google Podcasts, Spotify of Soundcloud. Het aanbod is breed en gaat van fictieve luisterverhalen en documentaires van enkele afleveringen tot wekelijkse interviewprogramma’s. De hoeveelheid Nederlandstalige podcasts neemt de laatste jaren sterk toe.

Naast het meer ontspannende aanbod, hebben veel podcasts ook een informatief karakter over actuele en maatschappelijke onderwerpen. Een goed gemaakte podcast met een mooi geluid en boeiende sprekers is hoe dan ook het luisteren waard. En zo blijf ik ook ’s avonds tijdens de afwas vaak verder luisteren naar uitzendingen die ik in het kader van mijn werk overdag opzette.

Hieronder geef ik je een aantal podcasts mee die misschien niet specifiek over sociaal-cultureel werk gaan, maar wel relevant zijn voor sociaal-culturele praktijken in een superdiverse samenleving. Het zijn reeksen of afleveringen die me leerden hoe je deelhebbers vanuit hun intersectionaliteit kan benaderen, over de complexiteit van superdiversiteit en de kracht van interculturele praktijken.

1. Koffie met KifKif en This Is Wat I Read

KifKif zet podcasts in als inhoudelijk medium in hun strijd tegen racisme. De afleveringen zijn meer klassieke gesprekken tussen een stafmedewerker van KifKif en een centrale gast. In Koffie met KifKif praat stafmedewerker Jonas Slaats met experten over actuele onderwerpen in hun eigen onderzoeksveld. In de tweede podcastreeks van KifKif, This Is What I Read, vertrekt redactiecoördinator Abbie Boutkabout van een boek of tekst die haar gast las.

De onderwerpen die ze bespreken zijn erg breed, maar sluiten steeds aan op de corebusiness van KifKif: gelijkheid en antiracisme. Vanuit kruispuntdenken raken ze hiermee aan democratische vraagstukken, religie en feminisme. Ze hebben hierbij ook oog voor diversiteit bij hun gasten en laten zeker niet alleen gekende stemmen in het publieke debat aan het woord. Naast heel wat inhoudelijke inzichten biedt deze podcast dus ook inspiratie voor wie sprekers of experten zoekt voor eigen vormingen of lezingen. Onder ieder gesprek vind je een (gedeeltelijke) transcriptie van het interview.

2. Hallo Micro van FMDO

Dat een podcast zelf een sociaal-culturele praktijk kan zijn, toont de reeks Hallo Micro. Deze podcast vertelt het persoonlijke verhaal van zes mensen uit de lidverenigingen van FMDO. De verhalen spelen zich overal ter wereld af en migratie speelt op de voor- of achtergrond altijd een rol.

‘Hallo Micro’ is het resultaat van een workshopreeks van vijftien deelnemers met ondersteuning van de teams achter de podcast Relaas en de VRT-podcast Iemand. ‘Hallo Micro’ geeft vanuit grassrootsverhalen vorm aan een sociaal-culturele praktijk. De storytellingtechnieken zijn erg inspirerend voor andere praktijken die de achtergrond van bijvoorbeeld buurtbewoners zichtbaar willen maken. Deze praktijk waardeert het belang van het vertellen en doorgeven van verhalen voor veel gemeenschappen.

Wil je graag meer weten over deze podcast als praktijk en hoe je er precies aan begint? Collega Max zat samen met Johanna Biesmans van FMDO voor een verdiepend interview.

3. Zwijgen is geen optie

In Zwijgen is geen optie delen Tom Mahy en Anthony Bosschem hun gesprekken met uiteenlopende gasten, waarbij ze zelf vaak moeite (moeten) doen om de gedachten van hun gasten te volgen. De interviews worden gefilmd voor wie die zoektocht naar begrip ook wil kunnen zien. Op hun website delen ze op de pagina’s van de gesprekken ook hun shownotes met linken naar bronnen waarnaar het gesprek verwijst. Interessant voor wie meer wil lezen.

De gasten en onderwerpen zijn uiteenlopend en gaan over ondernemerschap (met onder anderen Murielle Scherre, Wouter Torfs en Paulien Verhaest), feminisme (Jozefien Daelemans), duurzaamheid (Francesca Vanthielen), democratie, moraal, … Maar nooit alleen daarover. Het zoeken naar samenleven in een superdiverse samenleving maakt deel uit van veel van de gesprekken. Drie afleveringen hebben dit als meer expliciete insteek en brachten mij aan het denken. Deze lijst is zeker niet exhaustief en ik beluisterde niet eens alle gesprekken.

De aflevering met Anaïs Van Ertvelde is treffend omdat het intersectionaliteit heel scherp stelt. Hoewel het gesprek gaat over lichamelijkheid en seksualiteit, leert het je veel over wat ‘normaal zijn’ betekent.
Rachida Lamrabet stelt die normaliteit opnieuw in vraag – en relativeert die op een indrukwekkende manier – maar vanuit een breder maatschappelijk perspectief.
Olivia Rutazibwa linkt hedendaags racisme, kolonialisme en ontwikkelingssamenwerking aan elkaar op een confronterende, maar heel begrijpbare manier. De lessen die ze aanhaalt over ngo’s zijn vaak ook van toepassing op de sector van het sociaal-cultureel werk.

4. VRT-radioprogramma’s

Olivia Rutazibwa schoof ook al eens aan tafel in het Radio 1-programma Interne Keuken. VRT zet steeds meer gespreksprogramma’s – zoals ook Berg en Dal, Touché en Pompidou – als podcast online. Deze programma’s hebben een minder uitgesproken inhoudelijke lijn die relevant is voor het sociaal-cultureel werk, maar hun gasten brengen wel vaak interessante inzichten naar voren. Enkele gesprekken die mij bijbleven:

Het persoonlijke verhaal én de vele reflecties daarbij maken het gesprek met Jaouad Alloul in Touché bijzonder rijk. Er vallen lessen uit te trekken over intersectionaliteit en de relativiteit van het onderscheid tussen verschillende doelgroepen.
Aan de Interne Keuken-tafel schoven recent twee historici aan die mij toonden hoeveel actuele ongelijkheden een lange en diepgewortelde geschiedenis kennen. Wouter Ryckbosch focust op de verschillen tussen rijk en arm en hoe deze categorieën nooit vaststaand waren. Magaly Rodriguez Garcia doet onderzoek naar de geschiedenis van de marginaliteit. Ze vertelt kleurrijk en boeiend en kwam ook al aan bod in Berg en Dal.
Geert Mak vertelt in een minireeks van zes afleveringen in Pompidou over zijn nieuwe boek ‘Grote Verwachtingen’ over de veranderingen in Europa sinds de publicatie van zijn vorige boek ‘In Europa’ in 1990. Een begenadigd verteller en een boeiende context.

5. Black speaks back

Deze laatste tip is eigenlijk een YouTube-kanaal, maar ook zeker combineerbaar met de afwas. Black speaks back is een Brussels collectief dat stemmen uit de afro-diaspora in de lage landen naar voren schuift. Emma-Lee Amponsah en Heleen Debeuckelaere richtten ‘Black speaks back’ op in 2016. Op die korte tijd wisten ze al veel interessante sprekers en gasten te strikken op hun kanaal. De filmpjes tonen debatten, (slam) poetry, documentaires en een combinatie daarvan. Het kritische platform dat ze maken is interessant, vooral omdat de afro-diaspora minder aan bod komt in publieke diversiteitsdebatten.

Het lijkt me niet zo’n goed idee om deze lijst van podcasts in een marathonsessie na elkaar te ‘bingen’. Veel uitzendingen vragen tijd om te beluisteren en te verwerken. Hoewel … een voordeel van podcasts beluisteren in deze bizarre tijden is dat ze je blik op de wereld verruimen en je doen beseffen dat er meer is dan de afwas, 24/7 kinderanimatie en de vier muren van je ‘kot’. Veel luisterplezier. En laat me zeker iets weten als je zelf een paar podcasttips hebt.