Beroepspositionering

“Sociale thema’s houden ons bij De Roma op het juiste spoor. Ze vormen een correctie op het commerciële aspect van de organisatie – want dat is er zeker. We worden nogal eens als concertzaal gezien – en dat is terecht – al zeggen we voortdurend: we gaan geen concertzaal worden. En ook dat menen we. We blijven een volksschouwburg waarbinnen het sociale aspect een constante opdracht is.”

Lees het volledige interview met Danielle Dierckx

Vanuit welke beroepspositionering handelen sociaal-cultureel werkers?

Sociaal-cultureel werkers handelen niet los van de samenleving. Zij maken er deel van uit, staan er met beide voeten in. Dat kan niet anders voor professionals die meewerken aan maatschappelijke veranderingsprocessen. Meer specifiek positioneren sociaal-cultureel werkers zich in de civiele samenleving. In die civiele samenleving krijgen ze te maken met voortdurende positionering en herpositionering van verschillende spelers (hybridisering) en kunnen ze onontgonnen terreinen betreden. 

Hybridisering

In Vlaanderen neemt het middenveld traditioneel een sterke rol op in de civiele samenleving. Dat middenveld vormt van oudsher de ‘plek’ waar burgers zich vrij kunnen verenigen, zich collectief uitdrukken en samen werken aan de samenleving. Dat middenveld bevindt zich in een krachtenveld tussen de staat, de markt en burgers. Tal van actoren spelen op dit middenveld en volgen een eigen logica om veranderingen in de samenleving te bewerkstelligen. Vandaag bewegen er op dat middenveld ook meer en meer andere initiatiefnemers zoals overheden, marktspelers en burgers. Die ontwikkeling noemen we hybridisering. Hybridisering duidt op levendigheid en voortdurende strategische (her)positionering in de civiele samenleving. Die hybridisering daagt ook sociaal-cultureel werkers uit om zich te (her)positioneren en hun rol te duiden in relatie tot overheden, marktspelers en burgers. Ze blijven daarbij trouw aan hun taken, waardenkader en doeloriëntering en verliezen daarbij hun grondhouding en professionele autonomie niet uit het oog. En ze staan open voor nieuwe kansen en mogelijkheden die samen gaan met die ontwikkelingen in de civiele samenleving. 

Hybridisering maar ook toenemende polarisering en het actuele politieke klimaat (herstel van het politiek primaat bijvoorbeeld) zetten het werken in de civiele samenleving vandaag soms onder druk. Logica’s uit de markt en het overheidsbeleid waaien via de subsidiërende overheid langzaamaan over naar de civiele samenleving. Organisaties uit het middenveld zien daar ook mogelijkheden in: het kan hen helpen om efficiënt en effectief te werken. Dat daagt sociaal-cultureel werkers uit om zich ook meer en meer te verantwoorden op basis van logica’s die traditioneel niet tot hun vakgebied behoren. Naast verantwoording op basis van de ‘eigen’ proceslogica, worden sociaal-cultureel werkers in ruil voor publieke middelen meer en meer aangesproken om ook hun efficiëntie, resultaten en het managen van hun werk te verantwoorden. Dat roept al eens weerstanden op, onder meer tegen ‘manegerialisme’ en brengt soms twijfel mee over de autonomie van spelers op het middenveld. Sociaal-cultureel werkers schatten daarvan de mogelijkheden en de risico’s in. In lijn met hun taken, waardenkader, doeloriëntering, grondhouding en autonomie verbinden ze die logica’s van buitenaf met de ‘eigen’ proceslogica.

Onontgonnen terrein

Maatschappelijke ontwikkelingen in en rond de civiele samenleving dagen sociaal-cultureel werkers altijd al uit om zich op onontgonnen terrein te begeven, om nieuwe initiatieven te nemen, nieuwe thema’s en kwesties aan te kaarten en relaties met nieuwe doelgroepen en partners aan te gaan. Dat is vandaag niet anders en zal ook morgen zo zijn. Dat is een uitdaging waar sociaal-cultureel werkers gretig op inspelen. Heikele onderwerpen aansnijden en veranderingsprocessen ondersteunen naar aanleiding van actuele en soms ook lastige sociale en culturele vraagstukken dwingen sociaal-cultureel werkers al langer en al vaker op onontgonnen terrein. Zij begeven zich in de gebieden waar strijd woedt tussen belangen en  mensen die van elkaar verschillen. Zij verbinden zich ook met kwetsbare groepen en begeven zich op de precaire gebieden waar veel beleidsmakers en andere professionals vaak gemakshalve – of uit handelingsverlegenheid – slechts een paar initiatieven nemen.

Scroll to Top