21
2022
Comon zet 2 sociaal-cultureel werkers van Avansa regio Gent in de kijker
Comon is een collectief van wetenschappers, technologen en creatievelingen van Stad Gent, imec, Universiteit Gent en Bibliotheek De Krook en wil van Gent een betere, aangenamere en wijzere stad maken, met technologie als deel van de oplossing. Ook met Avansa regio Gent werken ze regelmatig samen. Comon zet regelmatig mensen in de kijker: Gentenaars, experten en mensen die bij Comon werken. Deze keer is het de beurt aan Eva Rouselle en Tim Deschaumes, allebei sociaal-cultureel medewerkers van Avansa regio Gent.
© Het portret van Eva Rouselle en het portret van Tim Deschaumes verschenen eerder op de website van Comon.
“Door de blik van een ander oogst je de mooiste inzichten”
Samen denken, reflecteren en elkaar ontmoeten rond wat er werkelijk toe doet. Eva Rousselle doet niets liever. Als sociaal-cultureel werker bij Avansa verbindt ze op die manier burgers uit verschillende groepen van de samenleving. “Want door de blik van een ander oogst je de mooiste inzichten”, zegt ze.
Avansa en Comon: samen Gent beter maken
“Avansa regio Gent en Comon, dat is eigenlijk van hetzelfde laken een pak”, legt Eva uit. “Ook Avansa wil bouwen aan een betere toekomst. We doen dat door een breed en divers publiek te laten nadenken over wat dat voor hen betekent: een betere toekomst. Dus, stilstaan om dan vooruit te gaan. Avansa, letterlijk. Comon wil hetzelfde bereiken: het samenleven beter maken. Dit jaar brengen we Gentenaars met elkaar in dialoog rond verstaanbare zorg. Wat betekent dat voor hen? Hoe ervaren ze dat zelf? Wat kan beter? Welke oplossingen zien ze zelf?”
“Die vragen en gesprekken geven me ongelooflijk veel energie. Ik studeerde filosofie. Stilstaan bij levensvragen en onderzoeken wat betekenisvol is, dat is mijn tweede natuur. Ik ben ook nieuwsgierig naar hoe anderen over iets denken. Die interacties brengen ons terug naar de essentie. Ongelooflijk boeiend. Door de manier waarop andere mensen kijken naar de dingen, krijg je een spiegel voorgehouden van je eigen ideeën en overtuigingen.”
Door de blik van iemand anders, krijg je een spiegel voorgehouden van je eigen ideeën.
Avansa: iedereen aan het woord
Die andere blik is voor Avansa de rode draad van hun activiteiten. “Tijdens filosofieleesgroepen of poëzieworkshops gaat een diverse groep mensen in gesprek met elkaar. Dat leidt tot rijke verhalen en verschillende invalshoeken, waardoor ieders gedachtewereld een beetje uitbreidt. Zoals het moment waarop een deelnemer tijdens SamenLezen plots terugdacht aan een gedicht uit haar kindertijd. Wat bleek? Tot haar eigen verbazing kon ze dit van de eerste tot de laatste regel opzeggen. En dat bracht vergeten jeugdherinneringen naar boven. Een mooi moment. Eentje van de vele die ik al meemaakte.”
Ontmoeten, vertellen en reflecteren
Die rijke inzichten probeert Eva los te kneden in de evenementen die Avansa en Comon samen op poten zetten. Zo was er het Filocafé van Comon over verstaanbare zorg. “Hier namen mensen uit verschillende culturen aan deel die nooit eerder filosofeerden. Samen zetten we, voor een keer, een stap terug naar de basis: wat is zorg voor mij? En voor jou? We pluizen het in groep uit om ons eigen denken op gang te zetten.”
Een ander evenement waar ontmoeting en uitwisseling centraal staan, is het Dialoogcafé van Comon. “Tijdens een Dialoogcafé wisselen mensen hun eigen ervaringen uit, rond verstaanbare zorg. We hadden het bijvoorbeeld over hoe een doktersbezoek er uitziet in verschillende culturen en wisselden hier verhalen over uit. Dat geeft vele inzichten. Een dokter die het woord ‘kanker’ uitspreekt bijvoorbeeld, dat wordt door de ene cultuur anders geïnterpreteerd dan in de andere. Of, wat is ziek zijn? Wanneer ben je gezond? Wat maakt een goede arts? Hierover van gedachten wisselen trekt ieders denken open.”
Eva organiseerde ook een SamenLezen met Comon. Tijdens SamenLezen leest iemand een gedicht, tekstfragment of citaat voor en pauzeert. Waarna alle luisteraars met elkaar in gesprek gaan over de inhoud, vragen, gedachten, gevoelens of herinneringen die dat oproept. “Dit zorgt vaak voor intieme momenten, waarbij deelnemers versteld staan van hun eigen openheid. Tijdens SamenLezen over verstaanbare zorg kwam bijvoorbeeld het verhaal van de zestigjarige Yvonne naar boven. Ze kreeg op 42-jarige leeftijd de diagnose van Parkinson. Tijdens deze SamenLezen vertelde Yvonne over de vooroordelen die zelfs zorgverleners over haar hebben. Ze vertelt ook over positieve ervaringen. Haar neuroloog, bijvoorbeeld, spreekt haar aan als ‘Ah, mijn lievelingspatiënt!’”
Levende Bibliotheek
Waar Eva naar uitkijkt is de Levende Bibliotheek op het Comon-festival Dafalwadde. “In een Levende Bibliotheek leen je geen boeken uit maar mensen, de zogezegde ‘levende boeken’. Doorgaans behoren ze tot een groep die geconfronteerd wordt met vooroordelen en sociale uitsluiting. Door met hen in gesprek te gaan en te luisteren naar hun verhaal, geven we gehoor en betekenis aan hun belevingen en pakken we stereotypen en taboes aan. Ongelooflijk boeiend en een primeur in Gent.”
Fan van dokter Google
Tot slot doet Eva nog een bekentenis. “Ik ben een fan van dokter Google. Die heeft in het verleden al eens een duidelijkere diagnose gesteld dan een echte dokter. Die laatste lachte enkele van mijn fysieke klachten weg. Terwijl dokter Google het probleem erg precies beschreef, waardoor ik de klacht ernstig nam en naar de juiste specialist ging. Maar ik wil niet alle dokters over dezelfde kam scheren. Mijn huisarts is fantastisch: ze neemt haar tijd en geeft je veel ruimte om vragen te stellen. UZ Gent gaat zelfs verder dan de communicatie tussen dokter en patiënt. Hun kankerafdeling heeft een aanspreekpersoon die én medische kennis van zaken heeft én op de hoogte is van alle concrete afspraken én een erg bedreven communicator is. Je kunt bij haar terecht met al je vragen – zowel de medische als de praktische. En ook je hart luchten kan bij haar, zonder dat daar tijdsdruk op staat. Belangrijk op zo een moment, zodat je niet verschillende afdelingen moet rondbellen om informatie te sprokkelen of je het gevoel krijgt dat emoties niet benoemd mogen worden in een medische context.”
“Niet iedereen is mee op de digitale trein”
Tim Deschaumes werkt voor Avansa regio Gent rond technologie en media. Als sociaal-cultureel werker kent hij de troeven en schaduwkanten en trekt daarom mee aan de kar om iedereen digitaal vaardiger te maken. Dat doet hij ook binnen Comon.
Technologie: een medaille met twee kanten
“Met technologie kan je nuttige en fijne dingen doen. Het maakt je leven efficiënter. Maar er zit ook een ethische kant aan. Als je technologie voor de verkeerde doeleinden gebruikt, dan kan dat verstrekkende en nare gevolgen hebben. Daarnaast is de drempel nog steeds hoog. Mensen beseffen dat niet maar de digitale kloof is zelfs nog groter geworden. Wat als je kruidenier enkel nog Payconiq als betaalmiddel aanvaardt en jij niet eens weet wat Payconiq is?”
Het is een misverstand dat iedereen mee is op de digitale trein. En dan heb ik het niet alleen over senioren.
Digitale uitsluiting neemt toe
Het voorbeeld van Tim is helaas de realiteit. Uit de Barometer van de digitale inclusie (2020) van de Koning Boudewijnstichting blijkt dat 4 Belgen op 10 digitale uitsluiting riskeren. Het gaat hier niet enkel over de toegang maar ook over hoe mensen omgaan met technologie.
“Vanuit Avansa willen we kritisch denken stimuleren rond technologie. Hoe kunnen mensen waarheid en fake news van elkaar onderscheiden? We willen hen de vaardigheden geven om dat onderscheid te maken en sterker in hun schoenen te staan. Want onderschat die digitale kloof niet.”
Allemaal digitaal
Avansa is trouwe partner van Comon. Binnenkort organiseren we samen Digistatie – Dokter Google: op zoek naar betrouwbare gezondheidsinfo. Wat verwacht Tim hiervan? “We willen mensen meer inzicht doen krijgen in de voor- en nadelen van het zelf opzoeken van gezondheidsinformatie. Wat zijn de valkuilen van Dokter Google? We willen hen ook de weg tonen naar betrouwbare bronnen en apps.”
Tim staat mee aan de wieg van het Digicafé. Een mooi voorbeeld van hoe hij probeert mensen digitaal vaardiger te maken. “In elk Digicafé focussen we ons telkens op een thema. Op internet en veiligheid bijvoorbeeld. Over een nieuwe ontwikkeling als 5G doen de wildste geruchten de ronde. Het zou gelinkt zijn aan COVID-19, zou zelfs ons DNA aantasten enzovoort. Wij leiden deelnemers dan naar betrouwbare bronnen, zoals de Universiteit van Vlaanderen. Een ander voorbeeld: we helpen hen ook bij de installatie van Itsme.”
“Zo’n Digicafé organiseren is echt wel dankbaar. In 2017 zijn we begonnen met drie deelnemers, nu zitten we aan 25. Een vrouw heeft er zelfs een fietstocht van 1.5 uur voor over. Ook de wisselwerking tussen de deelnemers is hartverwarmend. Zo hebben we een Iraanse vrijwilliger, een architect met veel IT-vaardigheden maar met een beperkte kennis van het Nederlands. Hij geeft uitleg over IT aan een senior die in ruil hem Nederlandse woorden bijbrengt. Schoon.”
Verstaanbare zorg is wanneer je arts je serieus neemt
Heeft hij zelf ervaring met verstaanbare zorg, het thema waar Comon dit jaar rond werkt? “Zowel positieve als negatieve. Ik ben migrainepatiënt en heb zelf al veel info opgezocht over mijn aandoening. Mijn neuroloog apprecieert dat. Hij vindt het fijn om samen tot een diagnose te komen. Als patiënt heb je het gevoel dat je arts je serieus neemt. Voor mij is dat verstaanbare zorg. Maar ook het andere uiterste heb ik al eens meegemaakt. Mijn vader is hardhorig. Als ik met hem naar de dokter ga, dan behandelt die hem vaak zonder ook maar een greintje empathie. ‘Meneer, je zou beter een gehoorapparaat aanschaffen’, horen we vaak. Terwijl mijn vader er een heeft.”
