13
2022
Een circulaire toekomst voor elk kind
Tekst: Eva Van Velzen | Foto: Patrick De Ceuster
Een Babytheek is zoals een bibliotheek, maar in plaats van boeken leen je er babyspullen zoals een badje of flessenwarmer. De Babytheek laat ouders en grootouders concreet kennismaken met de circulaire economie. Door te kiezen voor gebruik in plaats van bezit verlagen ze hun ecologische voetafdruk gevoelig. De Babytheek neemt tegelijk een sociale functie op.
Hoe het begon, hoe het nu is
De Transformisten vzw en Gemeenschapscentrum Elzenhof vzw pionierden in 2018 met Babytheek Elzenhof in Brussel (Elsene). Het concept sloeg meteen aan en wist al gauw burgers en organisaties uit andere steden en gemeenten te inspireren. De Transformisten kon heel wat opstartende Babytheken begeleiden dankzij de steun van Vlaanderen Circulair, betrokken provincies en lokale besturen. Eind 2021 zullen we 27 Babytheken tellen verspreid over Vlaanderen en Brussel.
It takes a village
It takes a village to raise a child, luidt het bekende Afrikaanse gezegde. Een leefbare toekomst veilig stellen voor onze kinderen, lukt beter wanneer we een deel van de zorg als ‘gemeengoed’ markeren, spullen delen en iedereen laten bijdragen volgens eigen veerkracht. Op die basis is de Babytheek ontwikkeld. De Transformisten koos bewust niet voor een traditioneel businessmodel maar zette steeds deze kernwaarden van de commons voorop: ecologische duurzaamheid, sociale solidariteit en open kennisdeling.
Een leefbare toekomst veilig stellen voor onze kinderen, lukt beter wanneer we een deel van de zorg als ‘gemeengoed’ markeren.
Elke lokale Babytheek is een zoektocht naar een werkbaar samenwerkingsmodel. Nu eens trekken burgers of burgerorganisaties de opstart van een Babytheek, met hulp van professionele organisaties of lokale overheden bijv. voor de locatie. Dan weer komt het initiatief van een middenveldorganisatie, zoals een afdeling van de Gezinsbond, die zijn activiteiten uitbreidt met een Babytheek. In heel wat gevallen neemt een lokale overheid het initiatief bv. het Huis van het Kind of OCMW. De werking uitbouwen gebeurt telkens met lokale vrijwilligers en organisaties. Zij leggen hun eigen accenten en spelen in op de noden van hun publiek.
De droom gaat verder: op naar kindvriendelijke deelhubs
We staan op een kantelpunt. Vlaanderen telt al heel wat circulaire initiatieven voor kinderen: naast kinder-en jeugdbibliotheken en Babytheken zijn er spelotheken en pretcamionettes, ruilwinkels voor kinderkleren en deelpunten van kinderfietsen zoals ‘Op Wielekes’. De interesse blijft groeien. Heel wat organisaties en lokale overheden springen graag mee op de kar.
Die deelinitiatieven zijn ecologisch én sociaal. In het leven van opgroeiende kinderen vormen ze een betekenisvolle kennismaking met een duurzaam, circulair consumptiemodel. Bovendien werken ze als buffer tegen (kinder)armoede en zijn ze goed voor het sociale weefsel in levendige buurten. Dat doen ze met een beperkte inzet van mensen en middelen.
Om ze te laten bloeien, is een goede omkadering noodzakelijk. Sommige initiatiefnemers hebben een duwtje nodig om te kunnen starten. Na een succesvolle lancering hebben veel initiatieven behoefte aan kennisdeling, enige professionalisering en structurele inbedding. Daarom is De Transformisten pleitbezorger van ‘kindvriendelijke deelhubs’, waar we circulaire initiatieven kunnen clusteren, ondersteunen en omkaderen.
Eind jaren 1970 koos de Vlaamse overheid volop voor de uitbouw van het bibliotheeklandschap. Vandaag kan de overheid ervoor kiezen om te investeren in bibliotheken voor materialen. De milieu-impact zou groot zijn, de duurzame gedragsverandering die eruit voortvloeit misschien nog groter! We staan op een kantelpunt. Waar gaan we heen, en wie gaat mee?
Meer informatie
- Eva Van Velzen is projectcoördinator bij De Transformisten vzw.
- Surf naar www.babytheek.be voor meer informatie.
- Lees het rapport ‘Kindvriendelijke deelhubs’ op www.detransformisten.be.
- Dit artikel verscheen eerder in het Socius-magazine 2021.
