dec
9
2020

Een cultureel vaccin voor de Oostendse woonzorgcentra

Burgerinitiatief

Blog, Praktijk

kleinVerhaal is een sociaal-artistieke praktijk in Oostende die creaties en ontmoetingen organiseert rond film en muziek met mensen uit alle geledingen van de maatschappij. De projecten die ze sinds het begin van de corona-epidemie opzetten voor de meest kwetsbaren in de havenstad zijn simpelweg inspirerend.

Tekst: Dieter Debruyne & Hans Dewitte (kleinVerhaal)
Foto: Kathie Danneels

Op 13 maart sloot het ganse kunstenveld verbouwereerd de deuren, ook in Oostende. Iedereen zocht een veilig onderkomen voor de coronagolf die ons overspoelde. Na twee weken radiostilte kropen we voorzichtig terug uit de loopgraven. Geholpen door Zoom en aanverwante digitale hangplekken likten we onze wonden en stortten we ons op het thuiswerken, werden we specialisten in het archiveren, het ontwikkelen van maatschappelijke visies en het oplijsten van wat allemaal niet meer kon of mocht.

Een tweetal meetings later draaiden we het roer om en besloten we te kijken naar wat wél nog kon. We hoorden de noden bij de stad en de Oostendse welzijnsorganisaties. Het ene huis transformeerde daarop tot plek voor voedselbedeling of schuilplaats voor dak- en thuislozen, een ander huis zette in op het naaien van mondmaskers met vrijwilligers en nog een ander huis hielp met het samenstellen en verdelen van infopakketten.

Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan. Als cultuur niet meer kan op de reguliere podia dan trekken we zelf rond naar de plekken waar de nood aan troost en verzet het hoogst is. kleinVerhaal, De Grote Post, Theater Aan Zee, Kaap en Mu.Zee stippelden een concerttour uit langs 14 Oostendse woonzorgcentra.

“Als cultuur niet meer kan op de reguliere podia dan trekken we zelf rond naar de plekken waar de nood aan troost en verzet het hoogst is.”

Lokaal beleid, artiesten en woonzorgcentra onthaalden het voorstel met veel enthousiasme. Jonge artiesten uit circus, dans, theater en muziek ontbonden hun artistieke duivels en verzachtten de angstige gemoederen bij de bewoners van de woonzorgcentra.

Tot in het hart van de kwetsbare wijken

Ondertussen deed de veiligheidsraad Theater Aan Zee van 2020 in rook opgaan, geen festivals en grote evenementen in juli en augustus. Opnieuw een ganse sector op de schop. Kleinschalige initiatieven in de buitenruimte konden wel mits een beperkt publiek (max. 200 man) en een strikte opvolging van de maatregelen. Diezelfde Oostendse culturele spelers prepareerden na de tour langs de woonzorgcentra een tweede cultureel vaccin: Zomer in O.

In de achtertuinen van de culturele spelers werden in een recordtijd een 150-tal kleinere voorstellingen geprogrammeerd en plein air. Overal met veel plaats en veel veilige ademruimte. Daarnaast stampten we ook Lijfstroom uit de grond, een online muziekplatorm waarop jonge, beloftevolle muzikanten in hun repertoire en dat van mekaar duiken op unieke buitenlocaties in Oostende. Een blijvertje voor de toekomst!

Met kleinVerhaal voerden we het pleidooi om niet enkel het centrum van een dosis cultuur te voorzien maar ook de wijken te gaan opzoeken. In die dichtbevolkte wijken is afstand houden moeilijker en thuiswerk is vooral een instrument voor de middenklasse.

Daarenboven hebben de jongeren in de wijken minder eigen ruimte en houden ze zich bijgevolg minder strikt aan de social distance. Ze leven dicht op elkaar met de oudere generaties wat de wijken erg kwetsbaar maakt voor het virus. De schrik om een besmetting op te lopen zit er diep in en de bewoners houden ramen en deuren gesloten. Reizen zit er voor hen vaak niet in. De nood aan ontspanning, ontsnapping is hoog.

Of hoe een café chantant hardnekkiger blijkt dan Covid-19

Vijf weken Zomer in O. betekende een on tour langs vijf wijken: Vuurtorenwijk (‘Opex’ in de volksmond), Westerkwartier, Vogelwijk, Konterdam en De Nieuwe Stad. Iedere week een andere wijk met een ander pleintje dat we gezellig en coronaproof inrichtten.

Buurtbewoners brachten eigen aperitief mee en wij inviteerden gasten van superdiverse pluimage: het vervaarlijke Die Verdammte Spielerei deed corona achteruitdeinzen met hun muzikale powerplay, Ludo en Arsène wekten kinderlijke verbazing met hun trapladderacrobatie en De Blokbusters van het Gentse cirQ maakten een live radio- en tv-show, compleet mét verzoekjes, een gênante biechtrubriek en nieuwsitems waarbij het virus voor eventjes een fait-divers leek.

“Zingen bleek geen ontspanning maar een noodzaak, live-muziek geen luxe maar een basisbehoefte.”

Het was allemaal kort dag maar we wilden vooral de buurtbewoners zelf ook een podium geven. Een lastminute-oproep: “Kom op het pleintje in je wijk je lievelingsliedje zingen onder begeleiding van een machtige liveband. Welkom om op voorhand even te komen repeteren, er is plexiglas en ontsmetting.” Enkele dagen later stonden 20 lokale vedettes beurtelings op de stoep om te repeteren. De meesten een halfuur te vroeg.

Van een blootsvoetse operettezanger die ‘Summertime’ van monumentale toeters en bellen voorzag en een jonge queer die ons ‘Creep’ van Radiohead door de strot ramde tot een zwoele jazzstem die ons herinnerde aan tijden zonder social distance, lijf aan lijf. Vanaf de eerste noot zetten ze allen het gas volledig open. Zingen bleek geen ontspanning maar een noodzaak, live-muziek geen luxe maar een basisbehoefte. Zingen dus, en muziek spelen, mét en voor elkaar. Geen virus dat daartegen is opgewassen.

Wil je meer weten over de sociaal-artistieke praktijken van kleinVerhaal? Ga zeker eens kijken op www.kleinverhaal.be, www.zomerino.be of op www.facebook.com/lijfstroomoostende.


Hilke Charels

Hilke Charels

Scroll to Top