6
2021
Green Ramadan explodeert, ondanks corona
‘We moeten ethischer omgaan met onze manier van leven. Punt.’
Het klinkt misschien wat contradictorisch, maar tijdens de ramadan is de aandacht voor voedsel behoorlijk groot. De iftar – dat is de dagelijkse maaltijd na zonsondergang – is voor moslims zoveel meer dan ‘eindelijk eten’. Het is een instrument voor engagement en verbinding, een gelegenheid om de betrokkenheid op de samenleving te tonen en te versterken. Voem vzw bouwde de jongste jaren een reputatie op in de organisatie van internationale iftars – outreachend naar ieders geloof of ongeloof, zonder beperking naar afkomst – als een moment van samen leven en eten. Corona kon de boost van de Green Ramadan niet stoppen: vegetarisch, niet als alternatief, maar als volwaardig halal.
Tekst: Hilde De Brandt
‘We noemen onszelf het liefst een inclusieve sociaal-culturele organisatie,’ antwoordt inhoudelijk coördinator Lennart Thienpont op de situeringsvraag, ‘maar eigenlijk is er nog helemaal geen naam voor het soort organisatie dat wij willen zijn. Voem is het een beetje allemaal: beweging, vereniging, cultuuraanjager. We zijn een labo middenin de samenleving die we intens verkennen vanuit haar superdiverse basis. Geen doelgroepen voor ons. Onze doelgroep heet: mensen. We focussen op de brede gelaagdheid en op de vloeibare identiteit van mensen.’
‘Dat heeft alles te maken met onze aanpak van onderuit. We gaan aan de slag met de wensen, de signalen, de dromen van onze leden. Dat kunnen vrijwilligers, organisaties, artiesten… zijn, ze hebben soms de wildste dromen, en daarin proberen we hen zo goed mogelijk te ondersteunen.’
Ramadan en corona lijken geen vanzelfsprekende combinatie. Hoe moeilijk was dat?
‘De eerste lockdown had iets surrealistisch. Het was niet te geloven hoe alles plots stilviel, maar evengoed hoe onze leden meteen de switch maakten. Het was direct duidelijk dat de pandemie vooral de allerzwaksten zou treffen: wie hier illegaal verblijft, zwartwerkers, mensen in armoede… Er ontstond meteen een heel scherp besef: we moeten solidariteitsacties starten. Dat is de essentie van iftar. We hebben daar meer dan dertig jaar ervaring mee. Corona was het moment om er te staan.’
Hoe organiseer je plekken om iftar te vieren, als je niet fysiek kan samenkomen?
‘We hebben iftar-noodkeukens opgezet in Mechelen, Gent, Brussel en Antwerpen. De grootste uitdaging bestond erin om ons voortdurend tot het fysieke maximum van vier mensen te beperken. Er waren de algemene regels, maar elke stad voegde daar nog een pak beperkingen aan toe.
Voor de realisatie van de keukens gingen ongeveer veertig organisaties aan de slag. Wij zorgden ervoor dat er overal een kookteam, een transportteam, een verdeelteam was. Die machine moet draaien. Het is niet genoeg dat er vier man staat te koken, het moet ook tot bij de mensen geraken.
In Mechelen kwam een team de maaltijden ophalen om ze naar families te brengen waarvan we wisten dat ze steun konden gebruiken. In Antwerpen hadden we een takeaway-iftar. Mensen konden komen ophalen, maar we brachten ook pakketten met de fiets naar de daklozencentra. In Gent werkten we samen met een armoede-organisatie, waar dagelijks tweehonderd mensen in de rij staan. En dan werden nog heel wat bijdragen gewoon naar de moskee gebracht.
Het was overal wat anders. Uiteindelijk hebben we wel meer dan vierduizend maaltijden en honderden solidariteitspakketten met allerlei ingrediënten, verdeeld. Daar zaten ook mondmaskers en handgel bij. De coronarealiteit ga je niet uit de weg.’
Ondanks de logistieke uitdaging, slaagden jullie er ook nog in om een ‘green’-aspect toe te voegen.
’Twee jaar al buigt ons beleidsteam zich over een actualisering van de organisatie op sociaal-maatschappelijk en op ethisch vlak. We willen betekenisvol, duurzaam en toekomstgericht zijn. Daar reflecteren we voortdurend over, maar we zetten het ook om in de praktijk. En zo kwam vegetarisch als optie voor iftar in beeld. De komst van een nieuwe collega, net voor de tweede lockdown, was het puzzelstukje dat alles deed passen.
Mohamed Barie is moslim en overtuigd veganist. Hij kiest vanuit religieuze overwegingen voor een meer ethische manier van leven. Maar alsmaar meer mensen zijn daarnaar op zoek: hoe kunnen we duurzaam leven? Er bestaan best wel wat vragen over vegetarisme. Bijvoorbeeld: is het wel haalbaar? Is het wel lekker? En voor moslims ook: is het wel halal? Bij iftar sluit ook altijd een educatief en/of cultureel luik aan. De focus kwam daar te liggen op het hoe en waarom van vegetarisch eten.’
Hoe gaven jullie vorm aan het educatief en cultureel programma?
‘We trokken de digitale kaart met de organisatie van acht webinars over islam en ecologie. Bijvoorbeeld over de Profeet als natuuractivist. Green Deen, die dat inhoudelijk voor ons vorm gaf, ging echt screenen hoe we vandaag een ecologische levensstijl kunnen realiseren binnen wat de Profeet heeft gezegd. Het was een schot in de roos. Nog op het programma: een panelgesprek over ecologisch radicalisme binnen de islam tijdens de middeleeuwen. Het thema komt dus niet uit de lucht vallen. We werkten daarvoor samen met de Dag van de Filosofie en met UGent.
Het meest digitale tijdens de Green Ramadan waren de challenges. Het waren er vier: een vegetarische iftar beleven, een vegetarische maaltijd aan uw buren geven, een zero waste-iftar zonder voedselresten en een plastiekvrije iftar beleven. Dat was een geweldig succes. We organiseerden ook ‘takeovers’ in de communicatie: we gaven onze instagram uit handen en lieten deelnemers eigen content maken over hoe zij hun challenges beleefden en vorm gaven. Op die manier ontstaat de communicatie van binnenuit, het wordt dan zoveel meer dan een reportage-achtig verslag. Het wordt een deel van het hele proces, en de authenticiteit ligt erg hoog.’
Dit is een wervend, maar ook een heel jong, hip verhaal. Bereik je zo ook de oudere of meer traditionele generatie?
’Absoluut. Het was net leuk om te zien dat ook de oudere lidverenigingen zich aan het thema hebben aangepast. Veel beter dan we hadden verwacht. De mogelijkheid om vlees te koken bleef, maar er is maar één keer vlees klaargemaakt. Voor velen bleek veggie een ontdekking.’
Wat is het geheim van deze subtiele transformatie?
’Zorg dat je je goed informeert. Laat je begeleiden door de juiste mensen. Denk niet vanuit een ivoren toren. Geef vertrouwen aan anderen en betrek mensen van in het begin. Luister naar wat zij willen. Bottom up werken is essentieel. Als je dat niet hebt, mis je de essentie.’
Wordt Green Ramadan een blijver?
’Zonder twijfel. Veggie is halal. Dat is helemaal binnengekomen. En we hebben mensen tijdens een leerproces over vegetarische en gezonde voeding positief verrast. Het grappige is dat ik zelf een believer ben geworden. Dat had ik nooit gedacht. Vegetarisch is de toekomst, dat kan je niet ontkennen. We moeten ethischer omgaan met onze manier van leven. Punt.’
In een notendop
Lennart Thienpont is inhoudelijk coördinator van Voem vzw, een inclusieve sociaal-culturele organisatie die vertrekt vanuit en focust op de superdiverse samenleving.
Voem helpt mensen en organisaties samenwerken in functie van een gedeeld doel. Contacten leggen, ondersteuning bij logistiek en communicatie, en de inbreng van een breed netwerk zijn sterktes.
Green Ramadan introduceerde ‘veggie is halal’ tijdens de corona-iftar, als alternatief voor een meer ethische en duurzame voedingswijze.
Green Deen vzw was key-partner voor de Green Ramadan. De organisatie tracht bij te dragen aan duurzaamheid en ecologie vanuit islamitisch perspectief.
