feb
7
2022

Koken verbindt Kuregem

Politiserend werken

Praktijk

Cultureghem brengt de buurt samen in de keuken

Een simpel idee, goed uitgewerkt. Wat de doorsneeklant van de bekende zondagsmarkt in de wijk Kuregem in Anderlecht niet wil, halen vrijwilligers van Cultureghem op. Ze verwerken het voedsel in gezonde maaltijden voor de buurt. Op de koop toe nodigen ze uit om mee te koken.

Tekst Peter Jan Bogaert | Foto’s Jan Locus

Een koude maar zonnige maandagmiddag aan de markthallen Abattoir in Anderlecht. Etenstijd! Heerlijke geuren komen je tegemoet. Dampende soep in reuzengrote ketels, rijst met kleurrijke groenten en bananenbeignets in de aanbieding. Voor ieder wat wils. Geen vragen, geen registratie. Een vrije bijdrage mag, maar hoeft niet. Samen eten, delen, babbelen. Aan lange tafels, in groepen of alleen. Een klasgroep uit de buurt geniet vrolijk en joelend van wat ze zelf hebben klaargemaakt. Samen koken verbindt.

Zowat vier ton onverkochte groenten en fruit is de dag ervoor opgehaald van de wekelijkse zondagsmarkt door vrijwilligers van de sociale organisatie Cultureghem. De oogst van de week: wortelen, paprika’s, peren, mandarijnen en ananassen. Producten die handelaars niet meer verkocht krijgen. Groenten en fruit met een bluts, een verdachte kleur of een rare vorm, maar zeker nog goed genoeg om mee te koken.

Vanaf maandag worden de groenten en het fruit verwerkt in gezonde, warme gerechten en zo’n 60 tot 70 voedselpakketten die buurtbewoners kunnen afhalen. “Altijd staat verbinding wel centraal. Het is een open uitnodiging om mee te koken via het deelproject Dreamkitchen, of om deel te nemen aan andere activiteiten, zoals sport en spel of cultuur”, zegt Barbara Luypaert van Cultureghem. “We hebben niet de ambitie om een nieuwe voedselbank te worden waarbij wij enkel geven en de bewoners ontvangen. Dat is niet de relatie die Cultureghem beoogt, onze sterkte is net dat we een ontmoetingsplaats zijn waar iedereen op dezelfde gelijke basis kan meewerken. Iedereen is hier welkom zonder dat er vragen worden gesteld over inkomen, statuut of verblijfplaats. De motivatie om te komen is heel divers. Er zijn mensen die tegen voedselverspilling vechten, kansarmen, mensen zonder papieren, jong en oud, nieuwkomers die nog geen netwerk hebben, vereenzaamde buurtbewoners, of gewoon mensen die het hier gezellig vinden en zich willen engageren. Iedereen welkom!”

Tijdens corona heeft de organisatie zich moeten aanpassen aan wat kon en wat niet, maar altijd stonden ze klaar: negen professionele krachten en een vaste kern van 20 tot 30 vrijwilligers per week. Daarnaast zijn er in totaal zo’n 100 vrijwilligers en evenveel regelmatige passanten. Het tekent de organisatie. Een thuis voor velen. “Voor veel vrijwilligers zijn we ondertussen hun tweede of zelfs eerste familie geworden”, lacht Barbara Luypaert. “Het betekent veel voor mensen dat ze gewoon zichzelf mogen zijn.”

Nulde lijn

Cultureghem bestaat al negen jaar en is langzaam gegroeid. “Met vallen en opstaan”, zegt Luypaert. “We proberen soms wel wat dingen uit. Als het goed loopt dan gaan we ermee verder. Als het geen succes is dan bouwen het af. Simpel.”

De troef is de grote beschikbare ruimte van meer dan 10.000 vierkante meter – grotendeels overdekt – die flexibel kan worden ingericht. De publieke markt is er enkel van vrijdag tot zondag. De andere dagen vult Cultureghem die origineel en betrokken in. Mobiele keukens, opklapbare tafels en stoelen, speelboxen, muziektorens: altijd sfeer. “Het is een open plek, semipubliek, met heel veel passages. En dat in de wijk Kuregem met haar vele nationaliteiten. Mensen wonen hier vaak dicht op elkaar.” De organisatie beschouwt zich wat als een nulde lijn. Open, betrokken, laagdrempelig, in onthaal en activiteiten. “Zelf hebben we niet de ambitie om een eerstelijnsorganisatie te worden, dat vraagt andere competenties. Wel werken we samen met partnerorganisaties, zoals CAW, samenlevingsopbouw en kansarmoederorganisaties. Die kunnen ook beter antwoorden op vragen over huisvesting of inkomen. Ook met scholen en zelfs met de lokale politie doen we activiteiten samen. Af en toe leiden die organisaties groepen naar ons toe of komen ze naar hier om zichzelf en hun werking voor te stellen. Het is een interessante wisselwerking. Organisaties zijn altijd welkom. Iedereen mag trouwens bij ons komen met een nieuw idee, een verrassend recept of leuk project. En dat proberen we dan samen uit.”

Mama Grace

Eén van de vaste vrijwilligers is Mama Grace. Ze is grootmoeder voor het leven, mama voor velen. Altijd blijgezind. Ze gaat lachend door het leven. “Ik doe hier de was. Keukenhanddoeken, schorten, overalls… Hup, in de machine. Bij mooi weer hang ik de was buiten te drogen aan de lijn. Niets beter dan de zon!”

“Ik woon hier op drie minuten wandelen.” Ze wijst ons haar huis in de verte. “Het is er goed, maar altijd in je huis zitten doet een mens geen deugd. Dan ga je te veel nadenken, weet je. Altijd maar draaien en draaien in je hoofd. Hier voel ik me thuis. Ik praat, ik eet, ik lach, ik werk. Heerlijk toch?”

Dit artikel kwam tot stand met dank aan Weliswaar.


Zé Vandenhoeck

Zé Vandenhoeck

Scroll to Top