25
2023
Leerreis Zagreb door de ogen van Avansa Antwerpen
Lies Jaeken, sociaal-cultureel werker bij Avansa Antwerpen, ging in april mee op leerreis naar Zagreb en schreef daarover dit reisverslag. Socius-medewerkers Staša en Nele maakten een videoreportage.
Burgerinitiatieven en activisme in Zagreb, een leerreis
Avansa regio Antwerpen goes global. We verkenden het civiel actorschap en de wondere wereld van burgerinitiatieven in Zagreb (Kroatië). Dit dankzij een leerreis aangeboden door Socius (met veel dank aan Nele en Stasja voor de fantastische organisatie). Onze collega Lies pakte haar koffers en kwam met veel inspiratie, kennis en ideeën terug naar huis.
Voor vrede en democratie
2023 staat bij Avansa regio Antwerpen volop in het teken van samenwerken met burgerinitiatieven. Deze trip kwam dan ook op een ideaal moment. We nemen je mee naar het mooie, maar ook woelige Kroatië. Een land met een recente oorlogsgeschiedenis waarvan de impact nog steeds sterk voelbaar is en mee bepaalt hoe de samenleving vorm krijgt. Zo bezoeken we de organisatie Documenta die het stilzwijgen van oorlogsmisdaden wil doorbreken en mee bouwt aan een duurzame vrede in Kroatië. De organisatie BLOK strijdt dan weer voor een democratisering van cultuur en kunst.
We gingen ook voetballen en zelfs dit was politiek gekleurd. Een commons initiatief in de voetbalwereld – volledig op vrijwilligers – als ontmoetingsplek voor politiek gelijkgezinden, tegen het fascisme en voor een inclusieve verdraagzame en geweldloze samenleving.
Activisme
Naast een woelige geschiedenis, kampt Kroatië ook nog steeds met veel corruptie. Dit maakt dat organisaties weinig tot meestal geen overheidssteun krijgen en sterk activistisch handelen. We maken kennis met Zelena Akcija (Green Action) een organisatie die streeft naar duurzame (stads)ontwikkeling. Ze staan bekend voor hun grote succesvolle campagnes waarbij ze indrukwekkend snel grote massa’s mensen kunnen mobiliseren (500.000 mensen op 2 weken tijd!) en een voorbeeld zijn voor bottom-up inspelen op wat er leeft.
Andere organisaties zoals Attack gaan nog verder in het activistische en kiezen volop voor een vrije samenleving waar kunst en samen delen primeert. In een gebouw met ‘kraakpand’ allures is iedereen welkom om te komen eten in de volkskeuken, een optreden mee te pikken of zijn creativiteit de vrije loop te laten. Een ware safe space voor iedereen en een inspiratie voor de mogelijkheden van een gedeelde ruimte.
Voor het klimaat
Ook bij de organisatie ZMAG primeert de positivistische insteek en een sterke boodschap. Deze keer die van een ecologische levensstijl: met welke methodieken kan je mensen overtuigen om bij te dragen aan een beter klimaat. De uitspraak ‘practice what you preach’ is op het lijf geschreven van dit initiatief.
Moraal van het verhaal: sociaal-cultureel werk kan alle gedaanten aannemen.
Lessen?
Het zet je aan het denken en het geeft je goesting om meer activistisch en politiserend te werken. We zijn in België als middenveldorganisaties vaak heel ‘braaf’ vanuit de schrik om onze subsidiegevers te schofferen. Positioneren we ons te weinig? Moeten we af en toe niet de moed hebben om onbetreden paden te bewandelen? En onszelf toelaten om soms te ‘mislukken’ om daaruit te leren en nieuwe opportuniteiten aan te grijpen?
Laat ons sterke partnerschappen sluiten, net als in Kroatië (waar het vaak uit noodzaak is) en niet op ons eiland blijven zitten. Dit mag je vrij letterlijk nemen: denk aan meer gedeelde ruimtes. Laten we het beleid samen durven uitdagen. Dat gaat er ook voor zorgen dat we minder afhankelijk zijn als middenveld. Laat ons soms een beetje meer Kroatisch zijn!
