8
2022
Met wie praten we wel/niet? #trefdag2022
Diversiteit, Organisatiebeleid, Sociaal-cultureel werken
Organisaties uit het sociaal-cultureel werkveld zijn waardegedreven. Dat bepaalt heel vaak hun keuzes en beslissingen. Ze willen verbindend werken, en daarvoor gaan ze in dialoog en/of werken ze samen met een breed spectrum aan actoren uit de samenleving. Meestal gaat dat niet gepaard met grote dilemma’s. Maar sommige actoren blijken vanuit die organisatiewaarden of ethische overwegingen geen evidente gesprekspartners te zijn. Dan stelt zich de vraag: met wie praten we WEL en met wie NIET?
Over die vraag organiseerden we op onze Trefdag 2022 een panelgesprek. In Met wie praten we wel, met wie praten we niet? stelden prof. Steven Van Hecke (KUL) en Els Hertogen (11.11.11) hun casus voor. Wat kunnen we leren uit de beslissing van de KU Leuven om Vlaams Belang-voorzitter Tom van Grieken voor een gastcollege uit te nodigen? En wat met de keuze van 11.11.11 om de Vlaams Belang Jongeren niet uit te nodigen op het Jonge Wolven debat over klimaat en migratie?
Nadien gingen de deelnemers aan de slag met de inzichten van beide sprekers om te verkennen wat praten met minder evidente partners voor hun organisatie betekent. In deze blog willen we enkele ideeën aanreiken die daaruit ontstonden. Heel wat organisaties worden immers met dit vraagstuk geconfronteerd, maar denken er niet altijd proactief over na. Op het moment dat de vraag “met wie praten we wel of niet” zich stelt, belanden ze in crisismanagement. Daarom ontwikkel je op voorhand best een afsprakenkader. “Het is immers niet op de dag van de jacht dat je jouw hond moet leren jagen”, zo luidt een wijsheid uit de Savanne. Als organisatie moet je jezelf daarom eerst de volgende vragen stellen:
- Waar ligt onze rode lijn? Wanneer sluiten we samenwerking uit?
- Op wat baseren we onze keuze?
- Wanneer loont het voor ons als organisatie om uit onze comfortzone te treden?
- Wanneer wordt het uitsluiten van gesprek een brug te ver?
Intern proces
Om een doordachte beslissing te maken en op te volgen, kunnen een aantal tips helpen.
Neem de tijd om het interne proces te voeren. Net omdat het over waarden en ethiek gaat, moeten organisaties proactief aan de slag gaan. Je kan onder tijdsdruk geen kwalitatieve en gedragen beslissing nemen op het moment dat het dilemma zich stelt. Door vooraf een correct besluitvormingsproces te organiseren, garandeer je inzicht en draagvlak over en voor de beslissing. Daarbij is het fundamenteel om zo participatief mogelijk te werken. Afhankelijk van de organisatiecultuur en -structuur kies je wie je bij dat proces betrekt. Verlies daarbij niet de rol en het belang van de bestuursorganen uit het oog. Gezien het om een strategische beslissing gaat, is gedragenheid vanuit het bestuur noodzakelijk.
Al dan niet samenwerken met minder evidente actoren is een vraag die sociaal-culturele organisaties zich regelmatig stellen.
Vertrek vanuit de missie van je organisatie. Ook de context en doelstellingen van het initiatief – waarom doe je dit? – moeten helder zijn. Verder moet je nadenken over de marge die op bestaande afspraken zit in functie van je strategie. Als je actoren uitsluit, moet je dat doen op basis van objectieve criteria. Wees daarbij steeds consequent.
Sta met de volledige ploeg 200% achter de eindbeslissing. Er mogen stevige discussies en meningsverschillen aan bod komen tijdens het beslissingsproces. Maar eenmaal de beslissing genomen is, moet iedereen die loyaal uitdragen. Het kan gebeuren dat individuele medewerkers gewetensbezwaren hebben met een beslissing. Dat moet je serieus nemen en intern opvolgen.
Op het moment dat de situatie zich voordoet, moet je rekening houden met de reactie van deelnemers, publiek … en moet je ook daarop kunnen anticiperen. Denk bijvoorbeeld na of je de standpunten van je organisatie al op voorhand kan communiceren in plaats van je achteraf te verantwoorden.
Ook met deze tips hou je best rekening:
- Hoe ga je de aandacht voor de minderheidsstem bewaken bij het nemen van de beslissing?
- Betrek mensen van kleur bij het nadenken over het al dan niet samenwerken met actoren die zich negatief over hen uitlieten.
- Als je een minder evidente organisatie uitnodigt, bepaal dan zelf wie (binnen die organisatie) je uitnodigt en waarvoor (met de uitdrukkelijke vraag zich aan het topic te houden).
- Bij politieke partijen is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen de partij als organisatie en haar kiezers.
Publieke evenementen
Ook voor publieke evenementen delen de deelnemers enkele aandachtspunten.
- Beschikt je organisatie over de nodige draagkracht om met de gemaakte keuzes om te gaan? Als niemand intern uit je organisatie een verhit debat kan modereren, dan moet je anticiperen en externe expertise inschakelen.
- Denk strategisch na over de juiste werkvorm bij gesprekken/debatten met minder evidente actoren.
- Denk na over wat je kan doen om polarisatie niet (nog) groter te maken.
- Kies je forum en behandel ook de niet-evidente actor met respect.
- Denk na over hoe je informatie kan overbrengen of bespreekbaar maken zonder een forum te geven aan de betrokken actor om zich te profileren.
Deze blog kwam tot stand dankzij de collegiale inzet van alle deelnemers aan de sessie op de Trefdag 2022, maar vooral dankzij de deskundige input van Els Hertogen (11.11.11) en prof Steven Van Hecke (KUL).
