Overal zetten mensen zich samen in om het leven aangenamer of duurzamer te maken. Ze nemen initiatieven in grote of kleinere groep, helpen elkaar, maken of repareren dingen, creëren dienstverlening en beheren goederen of plaatsen die publiek toegankelijk zijn. Opvallend daarbij is dat mensen niet wachten op overheden of organisaties uit het middenveld, maar vanuit zichzelf de handen uit de mouwen steken. Ook de positieve aanpak springt in het oog. Waar vroeger vooral protestinitiatieven ontstonden, is ‘can do’ nu het motto.

Brussel bruist…

De tendens zien we overal, in veel steden en landen, en zeker ook in Brussel. Bral vzw, stadsbeweging voor Brussel, zette daarom de website www.selfcity.be op poten. Selfcity is een platform dat kennis en ervaring verzamelt over initiatieven in en rond Brussel. Recent onderzocht Bral vzw de betekenis en potentie van deze initiatieven. Ze organiseerden elf Selfcity Ateliers samen met Brussels Academy en volgden elf collectieven van dichterbij. Bral vzw wilde weten wat ze konden doen om hen te ondersteunen en wat hun wensen, troeven en obstakels zijn.

Overzicht en analyse van een nieuwe generatie collectieven

Deze zoektocht resulteerde in de publicatie ‘SELFCITY BXL Overzicht en analyse van een nieuwe generatie bewonersgroepen’. De publicatie is online beschikbaar en steunt op meer dan een jaar veld- en denkwerk. Het geeft je zicht op de verschillende soorten collectieven en hun interne werking: van vzw’s tot informele netwerken, van gesloten tot open groepen, van iets loggere tot extreem wendbare initiatieven. Allen hebben ze hun mogelijkheden en beperkingen.

Professionele omkadering: vloek of zegen?

Er wordt ook kritisch stil gestaan bij de rol van de professional. Veel collectieven krijgen begeleiding van geïnstitutionaliseerde en ‘geprofessionaliseerde’ organisaties. Soms werd die begeleiding wel eens als ‘beklemmend’ ervaren: collectieven voelen zich ‘onmondig’ gemaakt in plaats van empowered. Maar gelukkig blijft professionele begeleiding in veel gevallen een essentiële duw in de rug, zolang het maar gebeurt met respect voor het mede-eigenaarschap van de groep.

Motor van maatschappelijke verandering of sympathiek fenomeen in de marge?

Ook de vraag of deze collectieven impact hebben op anderen en hun omgeving komt uitgebreid aan bod. Zit er een democratischer, rechtvaardiger en meer ecologisch samenlevingsmodel verborgen achter dit weefsel van initiatieven? En zo ja, zijn deze groepen krachtig genoeg om deze omschakeling in te zetten? Veel collectieven bieden een alternatief samenlevingsmodel en vertonen daarbij heel wat politieke strijdlust, anderen concentreren zich liever op concrete realisaties zoals moestuinen of geefkasten en houden zich ver van debat of protest. Selfcity schuift naar voren dat deze verschillende groepen misschien wel een coalitie kunnen vormen rond een gemeenschappelijke agenda en zo meer impact realiseren.

Zichtbare successen als katalysator

Selfcity stimuleert initiatieven om af en toe toch iets ‘zichtbaar’ te doen. Zo hielpen zij hen om iets te realiseren dat functioneel is voor hun werking en ook voor anderen leerrijk kan zijn: een boekje, film, digitale kaart, enz. Deze resultaten worden mooi belicht in de tentoonstelling ‘Ambassade van Selfcity’. Als mensen niet vergeten om hun successen bekend te maken, kan zo’n kleine positieve actie zich vermenigvuldigen.

Wil je graag meer weten over Selfcity BXL? Lees dan deze publicatie .