15
2020
Simon Luyts: “Laten we de coronacrisis gebruiken als hefboom voor verandering”
De dag waarop we kunnen terugblikken op corona als een bizarre herinnering uit een andere tijd met een duidelijke voor en na, de ‘post’ in post-corona, zal nog niet voor meteen zijn. Maar dat neemt niet weg dat we er wel al over kunnen dromen. Over hoe we onze samenleving anders kunnen inrichten bijvoorbeeld.
Want is het daar nu geen goed moment voor? Simon Luyts vindt van wel. Als projectmedewerker bij Vormingplus Oost-Brabant focust hij in zijn werk op burgerparticipatie en duurzaamheid. In zijn vrije tijd zet hij zich in voor de burgerbeweging Post-Corona Movement. Al lopen die twee vaak door elkaar.
Socius: ‘Post-Corona Movement’, een naam die veel en weinig zegt tegelijk. Wie zijn jullie?
Simon: “We zijn een burgerbeweging, maar we noemen onszelf eigenlijk niet zo (lacht). Dat is misschien wat te voorbarig. Op dit moment zijn we vooral een bende enthousiastelingen die de coronacrisis als een momentum zien. Laten we dit momentum gebruiken om iets in gang te zetten, om verandering vorm te geven.
Dromen zijn voor ons heel belangrijk. Als we een nieuwe tijd na corona willen waarmaken, dan moeten we eerst anders durven verbeelden en dromen. Onze Facebookgroep #PostCorona Movement telt al 10 000 leden die hun dromen voor de samenleving na deze crisis delen.”
Wat maakt jullie als beweging uniek?
“Wat ons zeker typeert, is dat we niet zeggen hoe iets moét zijn. We laten ruimte voor een constructieve dialoog tussen verschillende stemmen die van elkaar kunnen leren door naar elkaar te luisteren en samen op zoek gaan. Dat ontbreekt vandaag wel, vind ik. We vertrekken dus van de vraag: waar willen we als samenleving naartoe? In plaats van te zeggen: daar moeten we naartoe. Het is de vraag die ons verbindt.”
Hoe is de beweging ontstaan?
“Het is begonnen met de vier oprichters: Louis, Ben, Steven en ik. We hadden een gelijkaardig idee en na een paar telefoontjes kwam ik bij die mannen terecht. We hebben onze Facebookgroep opgericht met de vraag: wie wil zich engageren? In het begin boden veel mensen zich aan, maar nu de lockdown voorbij is en het ‘gewone’ leven zich stilaan hervat merken we dat het engagement afneemt.
Onze actieve kern bestaat uit 10 leden en dan is er nog een ruimer team van mensen die hier en daar actief zijn wanneer het nodig is. De meesten kende ik nog niet voor de lockdown en heb ik online leren kennen. Ondertussen zijn we een vriendengroepje geworden. Dat is toch mooi, dat het online ook lukt om mensen bij elkaar te brengen en om samen te creëren.”
“Als we een nieuwe tijd na corona willen waarmaken, dan moeten we eerst anders durven verbeelden en dromen.”
Zeker. Voor wie is de Post-Corona Movement?
“Heel breed: de burger. Mensen die goesting hebben om dingen in gang te zetten. Iedereen met een positieve droom en een open houding is welkom. Dat laatste vinden we heel belangrijk, zodat mensen met een andere mening een constructieve dialoog kunnen voeren.”
Je zei het daarnet al: het is een goed moment voor jullie beweging. Denk je dat het ‘nu of nooit’ is om naar een ander soort samenleving te gaan?
“Als je kijkt naar de structuren van onze samenleving … dat is een model dat moet blijven groeien op een eindige planeet. Vroeg of laat wringt dat. Nee, crasht dat. Laten we de coronacrisis gebruiken als hefboom voor verandering, laten we hier iets goeds mee doen.
Of om het met de woorden van Churchill te zeggen: ‘Never waste a good crisis’. Maar ik denk niet dat het ‘nu of nooit’ is. Zolang we het probleem niet aankaarten gaan er nieuwe crisissen volgen.”
Geen simpele vraag, maar wat is er volgens jou mis met hoe onze samenleving vandaag is ingericht? Wat moeten we zéker veranderen?
“’Mis’ is misschien niet het juiste woord. We staan voor grote uitdagingen, en veel van die uitdagingen zijn te herleiden tot onze (on)bewuste omgang met macht. Zowel in de politiek, in organisaties als in onze dagelijkse interacties. Begin bij jezelf: hoe ga jij om met macht? In mijn geval: hoe ga ik om met mijn huisgenoten? Hoe kan ik ook hun belangen meenemen in plaats van enkel mijn eigen willetje door te drukken?
Wat we met de beweging willen veranderen: dat we allemaal onze bril waarmee we naar de werkelijkheid kijken verbreden, dat we onszelf bewust worden van bepaalde onzichtbare machtsstructuren, dynamieken en onze privileges. Het is maar door inlevingsvermogen collectief te cultiveren dat we makkelijker op dat collectieve niveau in synergie naar oplossingen kunnen zoeken. En zo ook polarisatie tegenhouden. Ik moet nog wat oefenen in het minder zweverig verwoorden van mijn gedachten (lacht).”
Haha, valt goed mee hoor. Wat breng jij zelf binnen in de beweging vanuit jouw achtergrond als sociaal-cultureel werker?
“Vooral procesontwerp en procesbegeleiding. Dat is wat ik graag doe en waar ik goesting en energie van krijg. En verder ook het groepsdynamische.”
En hoe past Vormingplus Oost-Brabant in dit verhaal?
“Er zitten veel linken tussen het nieuwe beleidsplan van Vormingplus Oost-Brabant en de Post-Corona Movement. Namelijk: burgerparticipatie, maatschappelijke rollen, de kritische functie … Stilvallen en van daaruit in actie komen. Toen ik met de Post-Corona Movement begon heb ik die link met Vormingplus Oost-Brabant altijd wel in mijn achterhoofd gehouden.
Van zodra de plannen van de Post-Corona Movement meer concreet werden en we onze online events ‘Droomversnellers’ en ‘De Connectie’ organiseerden, heb ik mijn collega’s erbij betrokken. Om het methodologische aspect van de events mee vorm te geven en de agogische begeleiding op zich te nemen. Op dit moment proberen we binnen Vormingplus Oost-Brabant scherper te krijgen hoe we naar burgerparticipatie kijken en hoe de projecten van de beweging binnen ons beleidsplan passen.”
Zijn er nog andere organisaties bij de Post-Corona Movement aan boord?
“De Stuyverij heeft mee sessies begeleid tijdens ‘Droomversnellers’ en ‘De Connectie’. Daarnaast zijn er ook al kruisbestuivingen geweest met Vormingplus regio Mechelen, Archeduc, Vormingplus regio Antwerpen en Vormingplus MZW. Vooral in de zin van inspiratie uitwisselen.”
Die ‘Droomversnellers’ en ‘De Connectie’, wat moeten we ons daar precies bij voorstellen?
“Een ‘Droomversneller’ is een sessie van anderhalf uur waarbij we een 10-tal mensen rond een tafel samenbrengen over een bepaald thema. We vragen wat hen raakt in dat thema en doen een visualisatieoefening. Stel: we zijn 10 jaar verder, wat zie je? Dus echt de verbeelding prikkelen. Daarna vertelt iedereen wat zij of hij zag tijdens die visualisatieoefening. Van daaruit laten we hen de vertaling maken naar wat ze zelf kunnen doen in hun eigen invloedssfeer.
Het is dus aan de mensen zélf om in actie te komen. Wij gaan nooit het eigenaarschap van de dromen nemen. Wat we wel doen: kijken of we mensen in ons netwerk met elkaar in contact kunnen brengen. De Post-Corona Movement is zoals een atelier waar je kan binnenwandelen. Je vindt er wat tools, een paar mensen met ervaring waaraan je vragen kan stellen en zo ga je zelf aan de slag.”
En ‘De Connectie’?
“Zes mensen uit onze community deelden een droom op Facebook waar veel reacties op kwamen. Met ‘De Connectie’ wouden we hen een platform geven om hun droom verder concreet te maken. Dat deden we in een grote call van meer dan 50 mensen die we verder opdeelden in 6 break-outrooms, op basis van de droom die hen interesseerde.
In elke break-outroom werd dan dieper ingegaan op de dromen. Sommige deelnemers hebben zich achteraf geëngageerd om de ideeën die daaruit voortkwamen mee te concretiseren, anderen gaven op dat moment hun input en lieten het daarna los. Dat was op zich wel een toffe formule.”
“Wat ons typeert heeft niet zozeer met corona te maken, maar met hoe we omgaan met uitdagende situaties en daar het beste van maken.”
Valt er jullie iets op bij de burgers die op jullie events afkomen?
“Met ‘De Connectie’ trokken we vooral hoger opgeleide mensen aan die al met systemische verandering bezig waren of daar al over nadachten. Op andere calls kwamen de ‘alternatieven’ af. Niet per se hoger opgeleiden, maar gewoon mensen die niet helemaal mee zijn met het systeem, om het zo te zeggen (lacht).”
Vrezen jullie voor minder mobilisatiekracht als het coronavirus uit de actualiteit verdwijnt? “Sowieso. De naam ‘Post-Corona Movement’ is tijdelijk. Moest corona op een bepaald moment niet meer relevant zijn, dan zullen we waarschijnlijk van naam veranderen. Want wat ons typeert heeft niet zozeer met corona te maken, maar met hoe we omgaan met uitdagende situaties en daar het beste van maken. De naam verwijst gewoon naar het moment waarop we zijn begonnen. Het was een goed moment om iets te veranderen: de hele wereld lag plat.”
Heb je tips voor andere organisaties of bewegingen die zich enten op een momentum?
“Het begin van de Post-Corona Movement was heel intens. Er moest zoveel gebeuren en we konden het potentieel van de eerste coronagolf niet genoeg benutten. Op een bepaald moment waren er veel vrijwilligers die zich aandienden, maar we hadden geen tijd om ze allemaal te bellen. Terwijl je zoveel enthousiasme juist moet omzetten in resultaten.
Op dit moment ben ik Rules for Revolutionaries: How Big Organizing Can Change Everything aan het lezen. Echt een aanrader. De schrijvers leggen uit hoe je een massa mensen in beweging brengt én er tegelijk voor zorgt dat je een centraal plan hebt én tegelijk veel vrijheid geeft zodat je een massa-effect krijgt.”
De laatste en ook leukste vraag: wat is jouw persoonlijke ultieme ‘post-coronadroom’?
“Dit is next level, maar als we dan toch mogen dromen … Ik droom van een wereld waarin we niet meer als losse individuen alleen werken, maar net zoals cellen in de evolutie van het leven samenwerken als een meercellig organisme. Dat we beseffen dat als we écht willen gaan samenwerken, we veel beter op elkaar afgestemd moeten geraken.”
Wil jij met de Post-Corona Movement samenwerken als een meercellig organisme? Ze zijn altijd op zoek naar partners met expertise om samen projecten op te zetten. Stuur Simon Luyts gerust een mail via simon.luyts@vormingplusob.be. Of wil je zelf een post-coronadroom wereldkundig maken? Dat kan op de Facebookgroep #PostCorona Movement of op www.postcoronamovement.com.
