25
2023
Socius gaat op praktijkbezoek in Kortrijk
Burgerinitiatief, Diversiteit, Organisatiebeleid, Sociaal-cultureel werken, Vrijwillige inzet
Op dinsdag 23 mei 2023 trok het Socius-team naar Kortrijk. We wilden ons laten inspireren door plekken met interessante invullingen van de cultuurfunctie: organisaties, praktijken en netwerken waar zuurstof gegeven wordt aan die functie en waar inspirerende inzichten en praktijken elkaar raken. En waar allerhande burgerinitiatieven met cultuur als drager goed gedijen. We ontdekten een gevarieerd pallet aan initiatieven.
“De kracht van organisaties zit in de passie en creativiteit van de dragers ervan. In schone mensen dus. In hun wil om dingen in beweging te zetten. In hun bereidheid om mogelijkheden te creëren waar anderen problemen zien.”
Bolwerk is een bruisende plek waar allerlei initiatieven een kans krijgen. Ruben Benoit van Bolwerk gaf ons een rondleiding en vertelde over de kern van de werking, hun aanpak, de geschiedenis en toekomst, concrete praktijken …
‘s Middags aten we we in Vork, een uniek opleidingsrestaurant waar, dankzij cursisten, gezonde en betaalbare maaltijden geserveerd worden.
Nadien fietsten we naar kunstencentrum Buda: een cultuurhuis met residentiewerking waar regelmatig residents zijn met praktijken met een hoog sociaal-cultureel gehalte. We bezochten de expo ‘Spring refuge: hoe de dingen bijeenhouden die ons bijeenhouden’ van Heike Langsdorf.
Durf2030 is gegroeid vanuit de stad en ondersteunt jonge nieuwe initiatieven. Het is een soort van lokale incubator, die ‘grassroots’ dingen een kans probeert te geven. Kortrijk heeft al lang oog voor wie durft, kan, wil – en creëert daardoor een goede voedingsbodem voor nieuwe initiatieven. Naima Delaere nam ons mee in hun verhaal.
Voor ons laatste bezoek waren we welkom bij Avansa MZW, waar Ella en Hannes van FMDO ons opvingen. Ook voor hen is de culturele praktijk essentieel. Daarna deelde Nathalie van Leuven (directeur) samen met haar collega’s Maarten Vanhee, Arne De Jaegere, Rie Vanduren en partners (opnieuw Arne als regisseur bij Het Bataljong, Lucas Vandenbussche als regisseur inspringtheater burn-out) hun ervaringen over de projecten ‘Grijs Aan Zet’ en ‘Jouw burn-out is ons probleem’. Twee keer vertrekken ze vanuit verhalen van mensen om op basis daarvan ook theater te maken, heel participatief:
- In Grijs aan Zet hebben Avansa MZW, Amnesty International en het Bataljong een laboproject opgezet rond de mensenrechten van ouderen. Dat resulteerde in een boek en een theatervoorstelling.
- In ‘Jouw burn-out is ons probleem’ zette Avansa MZW de Roeselaarse coalitie tegen burn-out op. Organisaties gingen de strijd tegen burn-out aan door onder andere inspringtheater.
Wat hebben we onthouden?Â
- Bij Bolwerk, Durf 2030, FMDO en Avansa MZW troffen we sociaal-cultureel werkers die partnerschappen en samenwerkingsverbanden aangaan en zo de sociale en culturele mogelijkheden en middelen uit hun netwerk en omgeving volop waarderen en aanspreken. Zo kunnen ze inspirerende sociaal-cultureel praktijken ontwikkelen. Dat noemen we ‘sociaal-cultureel ondernemers’.
- De drang om dingen samen te doen, om samen te creëren. Wat begint met een eigen idee of innerlijke impuls, wordt pas in beweging gezet door in gesprek te gaan, te luisteren en de tijd te nemen om ideeën uit te wisselen. De focus ligt op het gezamenlijke proces van delen en co-creëren, waarbij het eindresultaat niet de voornaamste focus is en vaak ook geen definitief einde, maar eerder een overgang naar iets nieuws.
- In hun ontwikkeling ontdekken initiatieven altijd dat inhoudelijk en zakelijk beleid twee kanten van dezelfde medaille zijn. Je initiatief, hoe boeiend ook, zal moeten steunen op een doordacht zakelijk beleid om te overleven of te groeien.
- De zoektocht naar een thuis voor organisaties bleek bij iedereen belangrijk. Bolwerk zwierf en verhuisde de afgelopen jaren door de streek en groeide als organisatie mee met de ruimte die ze vonden. Ze nemen ruimte in met hun eigen plek die een bar is en een atelier en een toonplaats en een residentie en een open tuin en een kantoor een zwemvijver en… Nu die plek niet meer zeker blijkt, vragen ze zich ook af: hebben we ons niet te veel vast gehangen aan deze locatie? Minder centraal hoorden we ook hoe Durf2030 heel bewust speelt met hun bar en kunstruimte om publiek binnen te trekken en hoe ze – letterlijk – wat afstand willen creëren tussen hun experimenteerruimte en de stadsdiensten. FMDO zegt dat ze met een kantoor in het gebouw van Avansa MZW weer terug op hun plaats zijn, in het hart van het sociaal-cultureel werk, maar met veel mogelijkheden om uit te wijken. Avansa MZW zelf lijkt ook gehecht aan die uitwijkmogelijkheden en zoekt voet aan de grond in woonzorgcentra, bedrijven en theaterzalen. Nooit laat de passage van een sociaal-culturele praktijk die plaatsen zelf onbewogen.
- Voor een goede ontwikkeling hebben initiatieven en organisaties naast een goed menselijk kapitaal nood aan contexten en netwerken die hen duwtje in de rug geven.