Van wij-zij naar wij-wij

Vele vrijwilligers in het sociaal-cultureel werk zijn initiatiefnemers. Eigenaars. Ze nemen de dingen zelf in handen. De HRM invulling die de laatste jaren is gegeven aan vrijwilligersmanagement schiet tekort omdat die vertrekt van een wij-zij-verhouding. Vrijwilligersmanagement gaat uit van een marktprincipe: vrijwilligers komen binnen als klant en worden omkaderd om taken uit te voeren die anderen vooraf hebben bepaald. Interessant voor bijvoorbeeld een rusthuis waar vaste taken worden uitgevoerd. Minder interessant als je een beweging van mensen wil aanwakkeren. In een sociaal-culturele organisatie zetten mensen samen hun schouders onder de werking, in een wij-wij-verhouding. Dat is betrokkenheidsmanagement.

Pak de passie

Als je mensen op hun passie aanspreekt, zijn ze als vanzelf betrokken. Dan ontstaat er iets moois. Misschien niet wat je had verwacht, maar wel iets dat werkt. De passie van mensen blijft al eens onzichtbaar, omdat de organisatie er geen appèl op doet. Vraag ernaar, vanuit een waarderende benadering. En doe er iets mee. Aan de organisatie om initiatief van vrijwilligers te versterken en op te schalen.

Geef vertrouwen

Wil je betrokkenheid organiseren, dan is het vertrekpunt de belevingswereld van de initiatiefnemers: hun idee en hoe zij dat idee willen waarmaken. Laat mensen zichzelf maar organiseren, dat gaat vaker goed dan fout. Geef vertrouwen. Mensen willen ruimte om hun ding te doen. Creëer dus die ruimte. Dat betekent een beetje loslaten en niet overnemen: het eigenaarschap blijft bij hen.

Verbind mensen met elkaar

Wanneer mensen voelen dat ze ergens deel van uitmaken, is hun bereidheid om actief bij te dragen groter. Maak verbinding tussen mensen, maak er een echte groep van, dan ontstaat betrokkenheid. Dat betekent dat je aandacht hebt voor de cultuur van de organisatie: mensen zijn eerder emotionele dan rationele wezens. Niet de structuur van een organisatie, maar mensen trekken mensen aan.

Tips om verbinding te maken tussen mensen:

  • Dynamische (lokale) verenigingen hebben één ding gemeen: iemand die uitblinkt in het leggen van informeel contact, die elke vrijwilliger het gevoel geeft ‘Ik hoor erbij’. Geef jezelf te kennen, toon je eigen bevlogenheid, wees persoonlijk en authentiek.
  • Organiseer fysieke ontmoetingsmomenten, bijvoorbeeld een jaarlijkse vrijwilligersdag. Herkenning is een meerwaarde: geef elke vrijwilliger een sjaaltje, badge of t-shirt met je logo. Stel je voor, de grote markt van Brussel vol met vrijwilligers in eenzelfde t-shirt. Samenhorigheidsgevoel verzekerd. Dat geldt ook voor een gezamenlijke uitdaging, samen een straf resultaat neerzetten. Daar kan engagement nog jaren op voortbouwen.
  • Het internet is een interessant medium om verbinding te creëren. Onze netwerkgebaseerde samenleving biedt kansen voor online communities. Die ondersteunen het wij-gevoel. Delen staat er centraal. Ga naar de plaatsen waar je publiek online is en maak gebruik van de tools die iedereen al gebruikt, zoals Facebook of Twitter. Het loont meer deel te nemen aan bestaande communities dan te proberen er zelf een op te bouwen. Zet activiteiten, acties én resultaten van vrijwilligers in the picture. Zet de passie van vrijwilligers in the picture. Betrek je ‘volgers’ vanaf het begin bij een plan. Zo wordt dat een gezamenlijk plan. Reageer altijd en snel op reacties van volgers. Volgers zijn ook betrokkenen. Zij kunnen later vrijwilliger of ambassadeur worden voor je organisatie.

Betrokkenheid op je organisatie aanwakkeren bij vrijwilligers is een intensief proces, maar de uitkomst ervan belooft alleen maar gunstig te zijn: passionele geëngageerde mensen die verbonden zijn met elkaar, zijn in staat tot krachtige dingen.