• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Socius.be

Steunpunt sociaal-cultureel

  • Twitter
  • Facebook
  • YouTube
  • Slideshare
  • Login
  • Start
  • Socius
    • Wat we doen
    • Hoe we het doen
    • Maak kennis met het Socius-team
    • Prijspolitiek
    • Zaalverhuur
  • Sector
    • Over de sector
    • Werksoorten
    • Organisaties
    • Vacatures
  • Decreet
  • Agenda
  • Nieuws
  • Blog
  • Kennis
    • Artikels
    • Tools
    • Publicaties
  • Contact

Weg met de oude blanke man?

14 november 2018 door Max Frans

Foto: Unie der zorgelozen - Koen Broos iov. Socius

‘De Oude Blanke Mannen van Natuurpunt kunnen best vertrekken’. Zo luidde de kop van een bijdrage van Dirk Draulans die onlangs in Knack verscheen. In wat volgde legde de journalist en Natuurpunter enkele pijnpunten bloot waarmee de vereniging intern geconfronteerd wordt: een verouderd bestuur dat ogenschijnlijk de touwtjes te stevig in handen neemt, nauwelijks nog een weerspiegeling vormt van het Natuurpuntpubliek en regelmatig op gespannen voet staat met de professionele krachten.

De problemen die voortvloeien uit de onduidelijkheid over de rol en positie van de raad van bestuur, het moeilijk balanceren van een beleid dat vertrekt vanuit beroepskrachten of vrijwilligers, de vergrijzing van besturen of de onaantastbare positie die ‘founding fathers’ zich vaak toe-eigenen … het zijn verzuchtingen die heel wat sociaal-cultureel werkers vertrouwd in de oren klinken. In die zin staat het artikel van Draulans model voor tal van andere organisaties.

Herkenbaarheid troef dus, maar hoe geraak je nu als beroepskracht uit zo’n impasse? En beter nog, hoe voorkom je ze? Zeker nu de toepassing van de principes van goed bestuur als een beoordelingselement geldt binnen het nieuwe decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk.

Professionalisering

Dat de samenwerking tussen het bestuur en de medewerkersploeg niet altijd van een leien dakje loopt, is logisch. Er is een haast natuurlijk spanningsveld tussen de bestuurlijke en professionele context binnen organisaties. Dat spanningsveld kan je best bekijken als een continuüm. Aan het ene uiterste zet het bestuur mee de grote lijnen uit en zorgt het voor een context waarin beroepskrachten hun professionaliteit kunnen uitspelen. Dat impliceert onder meer dat deze laatsten ook redelijk wat inhoudelijk sturing in handen hebben. Aan het andere uiterste van het continuüm worden beroepskrachten louter bekeken als de uitvoerders van bestuurlijke beslissingen en komt het bestuur tussen tot op een redelijk diep operationeel niveau. Daartussenin zitten heel wat hybride vormen waar beroepskrachten en vrijwillige bestuurders de aansturing samen opnemen.

Dat spanningsveld hangt nauw samen met de geschiedenis van de professionalisering. De eerste professionalisering vond voornamelijk plaats in de context van het vrijwilligerswerk. Denk aan verenigingen die ‘vrijgestelden’ aanduidden om meer tijd aan te wenden voor de begeleiding of uitvoering van plannen. Het idee van de vrijgestelde die uitvoert, kwam in de loop van de geschiedenis op gespannen voet te staan met de latere aanstelling van professionals die de ambities van de organisatie moeten realiseren. En dit tegen een achtergrond van steeds zwaardere decretale vereisten.

Keuzes moeten steeds gemaakt worden in een open verstandhouding, met duidelijke afspraken en met respect voor elkaars mandaten, rollen en functies.

Het is verleidelijk om een situatie waarbij het bestuur de inhoudelijke sturing overlaat aan de beroepskrachten als ideaal te beschouwen. Toch is dat niet altijd het geval. Verenigingen waar vrijwilligers verantwoordelijk zijn voor de voornaamste ‘drive’ achter de organisatie, kunnen ervoor kiezen om een andere plaats te geven aan hun professioneel team. Dat is volstrekt legitiem. Maar ook die keuze moet steeds gemaakt worden in een open verstandhouding, met duidelijke afspraken en met respect voor elkaars mandaten, rollen en functies.

Goed bestuur

Een belangrijk thema dat tegen deze achtergrond speelt, is de normatieve insteek dat het bestuur van een organisatie onder meer een goede, dynamische afspiegeling moet zijn van haar eigen achterban. Tegelijkertijd moeten bestuursleden in staat zijn om hun samenstelling en werking kritisch onder de loep te nemen en eventueel bij te sturen. De principes van ‘goed bestuur’ of ‘governance’ reiken daarvoor een aantal kaders aan. Kaders die de manier bepalen waarop organisaties hun middelen inzetten om vanuit hun missie, doelen en principes tot effectieve praktijken te komen.

Maar daarvoor is dus een kritische kijk op de eigen werking nodig. Die blik omvat heel wat ‘operationele elementen’ die nauw samenhangen met de bestuurscultuur: afspraken omtrent het opstellen van vergaderagenda’s, vergaderingen voorzitten, feedback geven enz. Daarnaast moet er duidelijkheid bestaan over keuzes die het wezen van de organisatie mee bepalen. Denk aan afspraken over mandaten, termijnen en verkiesbaarheid. Evengoed raak je het eens over de rol en dynamiek van je stakeholders. Wie neem je mee in je bestuurlijke context, hoe betrek je je achterban en hoe ga je dit proces aanpakken? Een goede inrijpoort om als bestuur je eigen werking kritisch onder de loep te nemen, is het uitvoeren van een zelfevaluatie.

Beroepskrachten moeten de groei van een bestuurscultuur ook durven begeleiden.

Zo’n evaluatie ontheft beroepskrachten allerminst van hun verantwoordelijkheid. Zij moeten in de eerste plaats vertrouwen hebben in hun bestuur. Dat gaat verder dan het louter erkennen van de rol en positie van bestuursvrijwilligers. Maar al te vaak zijn professionals geneigd voorop te lopen, waardoor ze het bestuur vaak als hinderlijk voor hun eigen functioneren ervaren. Beroepskrachten moeten bereid zijn om samen een eind mee op weg te gaan.

Daarom doen ze er goed aan om deze context agogisch tegemoet te treden en een meer coachende rol op te nemen. Met andere woorden: beroepskrachten moeten de groei van een bestuurscultuur ook durven begeleiden. Als deze tussenkomsten op het juiste niveau plaatsvinden, kunnen professionals en bestuursleden een gezamenlijk traject aangaan.

Violen gelijk stemmen

Mocht de verstandhouding tussen bestuursleden en beroepskrachten toch volledig zoek zijn, dan kunnen ze zich best laten begeleiden om zo opnieuw te komen tot een open gesprek waarin wederzijds respect en vertrouwen centraal staan.

Daartoe lijkt nu ook een goed moment aangebroken. Sociaal-culturele organisaties moeten werk maken van hun beleidsplan in het kader van een nieuw decreet. Een decreet waarbij de toepassing van de principes van goed bestuur als een beoordelingselement geldt. Het mag duidelijk zijn dat bestuur én beroepskrachten op dit vlak een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen, met mogelijk verstrekkende gevolgen. Hoog tijd dus om de violen gelijk te stemmen.

blog organisatieontwikkeling, vrijwilligers

Lees ook

nieuws - 04/02/2019

BXLRefugees wint Ultima SCVW

tools - 20/10/2014

Partners in vernieuwing

decreet - 21/11/2017
Foto: Socius

Beleidsplan: zakelijk deel

Over Max Frans

Max Frans is de communicatieman van dienst bij Socius. Naast de inhoudelijke redactie van de digitale kanalen, coördineert hij alle inspanningen op het vlak van de communicatie en marketing van het steunpunt.

  • LinkedIn
  • Twitter
  • E-mail
  • Tel: 02 215 27 08

Primaire Sidebar

Overzicht

  • Sociaal-cultureel werk moet ergens over gààn
  • Superdiversiteit
  • Inbound marketing voor nonprofits: vertel je verhaal
  • Growfunding/BXL
  • De communicatie­medewerker als contentmanager
  • Online campagnevoeren: Wat we kunnen leren van de Ice Bucket Challenge
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 1
  • 9 Tools voor kennismanagement – deel 2
  • Peer-to-peer in het sociaal-cultureel volwassenen­werk?
  • Solidariteit bevorderen via social media
  • Niet voor zwartkijkers: de SWO-ART
  • Een Facebookpagina voor je vereniging: 7 tips
  • Stilte! Een nieuw geluid
  • Leren van burger­initiatieven: ‘vitale coalities’
  • Trage vragen, oude verhalen
  • De kracht van je vereniging zit lokaal
  • Bottom-up werken met vrijwilligers
  • Ruimte voor initiatief
  • De kracht van een goed verhaal
  • Merhaba geeft holebi’s met migratieachtergrond een krachtige stem
  • Community of practice: professionals leren van elkaar
  • Wat drijft de innovator?
  • Afdelingsbegeleiding op maat
  • Van vrijwilligers­management naar betrokkenheids­management
  • Internationaal bewegings­werk: leer uit het verleden
  • Legale foto’s op je website
  • Voelschorten tackelen taboe rond dementie
  • Geef mee vorm aan de superdiverse samenleving
  • 1 miljoen Vlamingen zet zich vrijwillig in
  • De boer op met Voedselteams!
  • Vrijwilligerswerk: niet minder maar anders
  • AIF+: versterking in een wereld van diversiteit
  • Hoe lang leeft jouw beleidsplan?
  • Theater Tievo werkt aan een inclusieve samenleving
  • VtbKultuur brengt mensen samen met Planidoo
  • Leiderschap bij weerstand
  • Vrijwilligers, het DNA van Amnesty International
  • Van individu naar transitieambassadeur bij Vormingplus
  • Selfcity BXL: Brusselse burgerinitiatieven in beeld
  • Sleutelcompetenties voor een leven lang leren
  • Leiderschap als sleutel tot verandering in de superdiverse samenleving
  • Creatief omgaan met digitale technologie
  • Slim meten om je site te verbeteren
  • OefenSCHOLEN voor democratie
  • Dynamiek in groepen lezen
  • Dans als typologie voor de vrijwilligersorganisatie
  • Hallo politici slaat brug tussen burger en politiek
  • Sterke vrijwilligers door sterke communicatie
  • Delen en repareren met Netwerk Bewust Verbruiken
  • De rol van ‘etniciteit’ bij diversiteitsvraagstukken
  • Lobbyen bij de EU
  • Met welke freelancer ga jij in zee?
  • Drie toponderzoeken voor sterk sociaal-cultureel werk
  • Over educatie, verlangen en volwassenheid
  • Werken met talenten
  • Werken met tijdelijke ruimtes
  • Sociaal-cultureel werk in digitale transformatie
  • De gelukskaravaan
  • Sint-Pieters Deelt
  • Een blik achter de parlementaire schermen
  • Iedereen aan het roer: Commons Josaphat
  • De maatschappelijke oorzaken van burn-out
  • Marketing begint bij je missie
  • Samenwerken met de profit: de ethische code van FairFin
  • Als de supermarkt maar open blijft
  • Werken met ruimte in de stad
  • Cinemaximiliaan: woonkamer voor nieuwkomers
  • Timotheus vaart nieuwe wegen
  • Tips om vrijwilligers te waarderen
  • De ‘New Skills Agenda’
  • Vormingplus Waas-en-Dender gluurt bij de buren
  • Naar meer cultuurparticipatie met Pretloket
  • Peilen naar de impact van sociaal-culturele praktijken
  • De vier levensfasen van een afdeling
  • De 20 populairste berichten op je site
  • Denken vanuit de klant: werken met persona’s
  • Hoe lokale afdelingen en vrijwilligers inspireren?
  • ‘De coulissen’ en ‘de scene’: leven en werken in groepen
  • Van goed naar duurzaam medewerkersbeleid
  • Samen sterk
  • Bed, bad, brood en Bach?
  • Politiserend werken
  • In de voetsporen van ‘Van Gogh’
  • Prestatieverlies in groepen: hoe pak je het aan?
  • Loopt je communicatie volgens plan?
  • Groots denken over educatie
  • Het nieuwe leren 1 – Leren in de digitale samenleving
  • Succesvol begeleiden van veranderingsprocessen
  • Toestand vzw wint Ultima 2017 SCVW: 10 weetjes op een rij
  • De regio en de straat
  • Duurzaam denken over educatie
  • Het nieuwe leren 2 – Een gevarieerd leerlandschap
  • On the move
  • Het nieuwe leren 3 – De mechanismen van geconnecteerd leren
  • Motieven van vrijwilligers
  • Burgerinitiatieven in de participatiesamenleving
  • Het nieuwe leren 4 – software en platformen
  • “Eerst charmeren, dan attaqueren”
  • Het nieuwe leren 5 – Blended learning of online en offline combineren
  • In de juiste plooi: over patronen in groepen
  • Welke verandering heb jij voor ogen?
  • Een warm nest voor innoverende ideeën
  • Verander alles: Kempenaars bundelen de krachten
  • Je stakeholders betrekken
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 1: bezield vrijwilligerswerk
  • Acht verschijningsvormen waartussen groepen balanceren
  • Wij- versus zij-denken en hoe eruit te geraken
  • De Maekerij: méér dan een hobbyclub
  • Over vroeger, morgen en nu
  • Missiegedreven vrijwilligersbeleid 2: visie op vrijwilligerswerk
  • Sharing is caring
  • Het nieuwe leren 6 – 7 gouden tips voor de lancering van je online cursus
  • Maak kennis met onze nieuwe collega
  • Waarom je nooit uit je woorden geraakt als je over groepen praat
  • Slapende reserves: een onethische hypotheek op onze dienstverlening?
  • David Troch: “slam poetry geeft je een frisse kijk op hoe je iets neerpent”
  • Guy Redig: “De sociaal-culturele sector heeft een identiteit nodig, een smoel”
  • Coachend leidinggeven is een basishouding, een attitude
  • Weg met de oude blanke man?
  • Zijn we in 2021 op weg naar échte Europese uitwisselingen?
  • In 2050 leren we om te werken én te leven
  • Genieten van de wijsheid van Paul Scheffer
  • 5 tips voor het opstellen van je beleidsplan
  • “Gebruik digital storytelling om mensen sociaal weerbaarder te maken”
  • 5 gouden tips voor nieuwkomers in het #SCVW
  • VIDEO-INTERVIEW: Pepijn Kennis over constructief activisme
  • Dit zijn de non-profit technologietrends van 2019
  • Maak kennis met onze nieuwe collega Paco
  • Chokri Ben Chikha: “Stereotypen kan je doorbreken”
  • Neemt jouw team deze 5 rollen op?
  • Zo maak je jouw organisatie ‘communicatieminded’
  • Afdelingsbegeleiding in 6 stappen
  • 5 lessen voor een digitale transformatie op maat van jouw publiek
  • Hoe kunnen we als middenveld het Europese beleid beïnvloeden?
  • Waarom je missie en visie ook je mantra moeten zijn
  • 3 waardevolle inzichten voor jouw bestuur
  • Rollen en functies: twee kanten van dezelfde medaille?
  • Moet je in onze sector wel een kwaliteits­handboek hebben?
  • Hallo micro: persoonlijke ver­halen uit super­divers Vlaan­deren
  • Stef Steyaert: “Onze democratie is niet in crisis, ze is in transitie”
  • Back to basics: luisteren naar je leden met ‘Sensemaker’
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Debbie
  • Maak kennis met onze nieuwe collega en Jack of all trades: Vincent
  • Mobiliseren met impact? Dit zijn de 10 tips van Climate Express
  • Ruben Mersch: “Nuance is veel sexyer dan de steriliteit van het grote gelijk”
  • Maak kennis met jouw nieuwe go-to-person en Deurnese ijsbeer: Silke
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe goedlachse collega: Nele
  • Tine Hens en Koert Debeuf laten in hun brieven kijken
  • Ik wil echt voorbij die ‘witte tranen’ geraken
  • Wat we van MAVEP kunnen leren over hoe we onze vrijwilligers waarderen
  • Zo ga je als organisatie bewust om met verandering
  • Investeren in een sociaal-cultureel project? Dat kan met een cultuurkrediet
  • Video: Fred Dhont over cultuureducatie
  • Een straffe praktijkbeschrijving: Over ‘t leven
  • We gaan op Erasmus en nemen mee …
  • HOW-TO: in 7 stappen succesvol een webinar organiseren
  • Webinar: Impactgedreven werken met ‘Theory of Change’
  • Liefde is … samen eten bij Cultureghem en De Ruimtevaart
  • Telewerken: tips en tricks
  • Jouw digitale gereedschapskist om samen te werken en te communiceren
  • Video & chat: welk platform moet ik kiezen?
  • Webinar: ‘Welk platform kiezen?’
  • Help! Mijn site is gehackt
  • Webcast: subsidieregelingen voor sociaal-culturele projecten
  • Hoe veilig is Zoom?
  • Samenwerken met andere organisaties: yay or nay?
  • Podcastgalore: wat de afwas me leerde over interculturaliteit
  • Corona: brandstof voor politiserend werken
  • 9 tips voor meer interactie in je virtueel vormingslokaal
  • Marit Ginevro: “Brave meisjes komen in de hemel, stoute meisjes overal”
  • Nieuwe vormen van verenigen: pionieren op een scharniermoment
  • Hoe kunnen gemeenten lokale burgerinitiatieven laten bloeien?
  • “Diversiteitscommunicatie is eigenlijk normaliteitscommunicatie: het hoort zo te zijn”
  • Videoreeks: een handelingskader om politiserend te werken
  • Briefwisseling Anya Topolski en Mark Elchardus over waarden en normen
  • Ode aan de sociaal-cultureel werker
  • AAN TAFEL MET ONZE MINISTER VAN CULTUUR
  • VIDEOREEKS: een nieuwe wereld na corona?
  • Zoomdebat: politisering in de strijd tegen racisme
  • Video-interview: Chantal Mouffe over de radicale democratie
  • Gratis replay: Hoe stel je je kritisch op tegenover Siri en Alexa?
  • Video-interview: waarom zwijgen geen optie is
  • Pulse neemt je mee op digitale praktijksafari bij Hof van Busleyden
  • Een cultureel vaccin voor de Oostendse woonzorgcentra
  • Betül Demirkoparan: “Theekransjes zijn leuk maar je mentaliteit is het belangrijkste, niet wat je eet of drinkt”
  • Amani El Haddad: “De persoonlijke banden in onze sector tonen dat sociaal-cultureel werk meer is dan wérk”
  • Els Vrints: “Als mensen zich gehoord zien, gebeurt er iets magisch”
  • Simon Luyts: “Laten we de coronacrisis gebruiken als hefboom voor verandering”
  • Maak kennis met deze ‘newbies’ binnen het decreet sociaal-cultureel werk
  • Spanningen in je team? Zo ga je ermee om
  • Welkom Joren!
  • Mogen we je voorstellen aan onze nieuwe collega: Zé Vandenhoeck
  • Van betrokkenheid naar vrijwillige actie in 3 bewegingen

Vormingsaanbod decreet

  • Geen evenementen

Footer

Over socius

  • Wat we doen
  • Wat we doen
  • Hoe we het doen
  • Bestuur
  • Maak kennis met het Socius-team
  • Prijspolitiek
  • Contact

Over deze website

  • Registreren
  • Inloggen
  • Vacaturebank
  • Vacature plaatsen
  • Gebruiksvoorwaarden & copyright
  • Privacyverklaring
  • Socius netwerklogin

Ook van ons

  • veranderalles.be
  • prettiggeleerd.be
  • Twitter
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Slideshare
  • YouTube
Creative Commons Licentie

© 2021 · Socius - Steunpunt Sociaal-cultureel Werk · Sainctetelettesquare 19, 1000 Brussel · welkom@socius.be · 02 215 27 08