• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Socius.be

Steunpunt sociaal-cultureel

  • Twitter
  • Facebook
  • YouTube
  • Slideshare
  • Login
  • Start
  • Socius
    • Wat we doen
    • Hoe we het doen
    • Maak kennis met het Socius-team
    • Prijspolitiek
    • Zaalverhuur
  • Sector
    • Over de sector
    • Organisaties
    • Vacatures
  • Decreet
  • Agenda
  • Nieuws
  • Blog
  • Kennis
    • Artikels
    • Tools
    • Publicaties
  • Contact

Werken met tijdelijke ruimtes

17 juni 2016 door Emilie Van Daele

Foto: Ted McGrath-Lic.CreativeCommons:https://flic.kr/p/qc7Dnc

Ruimtes tijdelijk een nieuwe bestemming geven zit in de lift. Vernieuwende experimenten schieten uit de grond, overheden lijken ook stappen te zetten en gebruikers van tijdelijke ruimtes zijn bovendien erg enthousiast. Welke rol kan het sociaal-cultureel werk hierbij spelen?

Nood aan ruimte

Steden worden steeds groter en dichter bebouwd. Bewoners krijgen meer te maken met een gebrek aan open ruimte: groene ruimte, publieke ruimte, ontmoetingsruimte, stille ruimte, enz. Ruimte is een nood en behoefte geworden waarvoor mensen bereid zijn zich te engageren. Denk maar aan het bekende ‘Picnic The Streets’ of misschien het iets minder gekende ‘Free 54’ . Zo organiseerde Free 54 zich nadat het Sint-Katelijneplein in Brussel voor een symbolische euro werd verkocht aan horeca-uitbaters. Terrassen zwermden uit over het plein en de publieke banken werden verwijderd. Free 54 liet het daar niet bij en organiseerde vorige zomer verschillende sit-ins om deze publieke ruimte terug te claimen.

Waiting spaces

Maar het gaat niet enkel om het reclaimen van de ‘publieke’ ruimte. Heel wat gebouwen staan leeg, terreinen liggen braak en wachten op een herbestemming. Gezien de grote vraag naar open ruimte waar mensen elkaar kunnen ontmoeten of zichzelf kunnen uiten en ontplooien, bieden deze ‘waiting spaces’ mogelijkheden voor allerlei vormen van spontane, alternatieve (tijdelijke) activiteiten: zomerbars, moestuintjes, theatervoorstellingen, concerten, enz.

Vzw Toestand legt zich al langer toe op hergebruik van leegstaande gebouwen en (publieke) terreinen/ruimte. Zo ook bijvoorbeeld in Allee du kaai. In afwachting van de definitieve herinrichting van de Materialenkaai, wordt deze ruimte momenteel gebruikt door jongeren. Het is een plek waar ze spontane acties kunnen opzetten, waar ze kunnen doen wat ze willen, waar ze fouten kunnen maken.

De aantrekkingskracht van het “onafgewerkte”

Vaak gaat van deze plekken een enorme aantrekkingskracht uit. Deze ruimtes zijn niet “af”. Het zijn net ruimtes waar nog veel mogelijk is, ruimtes die nog geïnterpreteerd en ingericht kunnen worden door de gebruikers zelf. Dit in tegenstelling tot plekken waarvoor het ‘gewenste’ gebruik strikt werd vastgelegd. Elke ruimte heeft nood aan flexibiliteit en mogelijkheden voor verandering. En dat is net wat deze ‘waiting spaces’ bieden. Het worden broedplaatsen voor creativiteit en frisse ideeën.

Het tijdelijke karakter: vloek of zegen?

Tijdelijk gebruik is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd. Voor vele collectieven en verenigingen is het niet evident om op deze manier enige continuïteit in hun werking te krijgen. Een gegarandeerde duurtijd van het tijdelijk gebruik is dan ook noodzakelijk. Een garantie voor één jaar is dat niet.

Toch is het tijdelijke karakter van de sites voor de gebruikers vaak niet echt een probleem. Het creëert echter wel verwachtingen over de definitieve invulling. Hierover moet dan ook goed worden gecommuniceerd. Vaak wordt tijdelijke invulling gebruikt om een sociale dynamiek te ontwikkelen die een voorafbeelding zal zijn van de toekomstige functie van de ruimte.

Ook op de Josaphatsite wil men een voorproef geven van de toekomstige buurt. Commons Josaphat, een platform van buurtbewoners, militanten en verenigingen, wil zelfs nog een stap verder zetten. Hun droom is om de toekomstige buurt volgens de principes van de commons te ontwikkelen en te besturen. Ze schreven een concreet en realistisch voorstel dat ideeën bevat voor de manier waarop er gewoond, geleefd en gewerkt zal kunnen worden in deze buurt.

Overheden zetten stappen

Ook overheden en ontwikkelaars zien tijdelijk gebruik steeds vaker als een opportuniteit. Zo riep het stadsbestuur in Gent het Fonds Tijdelijke Invullingen in het leven. Daarmee stimuleert de stad organisaties om plekken die tijdelijk niet gebruikt worden, te beheren. Het Kenniscentrum Vlaamse Steden ontwikkelde een kennisbank om tijdelijk gebruik van gronden en panden bij steden en gemeenten te promoten. Door het samenbrengen van ruim 100 voorbeelden in één databank, wordt de dynamiek rond tijdelijk gebruik erg zichtbaar en gedocumenteerd als een zinvolle en duurzame beleidsoptie die het overwegen waard is.

Sociaal-cultureel

Tijdelijke creatieve ontmoetingsplaatsen. Het creëren van bewonersbetrokkenheid. Lokale participatie. Dromen over de toekomst. Een laboratorium voor onaffe en frisse ideeën… Klinkt allemaal zeer sociaal-cultureel. Onze collega’s uit het jeugdwerk (De Ambrassade) verzamelden al heel wat kennis en expertise en stelden een uitgebreide literatuurlijst  op. Misschien is het voor ons ook tijd om na te denken ook zulke tijdelijke leer- en ontmoetingsplekken. Waarop wachten?

blog burgerinitiatieven, duurzaamheid

Lees ook

nieuws - 27/09/2018

#cleanekleren in jouw organisatie?

artikels - 04/09/2017 Foto: Koen Broos iov. Socius

Lokaal vrije tijdsbeleid tussen straat en staat

nieuws - 18/10/2018

Internationale Repareerdag zet reparateurs in de kijker

Over Emilie Van Daele

Emilie Van Daele is gebeten door de ontwikkeling van sociaal-culturele werkers. Daarnaast volgt zij nauwgezet het reilen en zeilen van de werksoort bewegingen op. Burgerschap en burgerinitiatief, de functies en de methodiek van het SCVW, het zijn allemaal thema’s waar Emilie graag met jou kennis en ervaring over uitwisselt.

  • E-mail
  • Tel: 02 215 27 08

Lees Interacties

Reacties

  1. jan christiaens zegt

    17 juni 2016 om 10:30

    Op http://www.iedereengorilla.be kan je verder leuke voorbeelden vinden van nieuwe publieke ruimten. Ook jij kan zelf aan de slag. Join us, go gorilla!

  2. Maud MertensMaud Mertens zegt

    17 juni 2016 om 15:47

    Bedankt voor je suggestie, Jan!

Primaire Sidebar

Trefwoorden

202118 agogisch handelen81 armoede22 Beleidsplan_21252 beleidsplan_bijlages21 burgerinitiatieven38 burgerschap5 communicatie35 competenties14 cultuureducatie8 digitaal41 diversiteit32 duurzaamheid30 Europa48 interculturaliteit74 levenslang leren21 onderzoek45 organisatieontwikkeling130 overheid86 participatie42 projectoproep13 sociaalcultureel94 vrijwilligers52

RSS Slideshare

  • Webinar 'Online kennisoverdracht' 15 februari 2021
  • Van plek naar gedeelde Wij-k 8 december 2020
  • De Oasis Game en de gemeente Wetteren - Tuur De Moor (gemeente Wetteren) en Sebastiaan Kennes (Oasis Game) 7 december 2020
  • 'CitizenDev, connecteurs en ABCD' - Piet Van Meerbeek (BRAL) 6 december 2020
  • Werken met burgers - Katrien Loots (Vormingplus Kempen) en Nele Vanderhulst (Socius) 6 december 2020
  • Samenvatting handelingskader politiserend werken 27 oktober 2020
  • Inspiratiemoment 'Burgerinitiatieven laten bloeien' - 22 september 2020 21 september 2020

Recent

Meld je aan voor de ENCATC Research Award 2021

15 april 2021

Volg de uitreiking van de Ultimas op 18 mei live op VRT NU

14 april 2021

Foto: Etienne Boulanger - unsplash.com

Subsidieronde 2021 sociaal-culturele projecten zet in op e-inclusie

14 april 2021

Je wilde een opleiding volgen, maar deed het niet?

6 april 2021

Neem deel aan de enquête over de toekomst van vrijetijdsparticipatie

2 april 2021

Footer

Over socius

  • Wat we doen
  • Hoe we het doen
  • Bestuur
  • Maak kennis met het Socius-team
  • Prijspolitiek
  • Contact

Over deze website

  • Registreren
  • Inloggen
  • Vacaturebank
  • Vacature plaatsen
  • Gebruiksvoorwaarden & copyright
  • Privacyverklaring
  • Socius netwerklogin

Ook van ons

  • Twitter
  • Facebook
  • Slideshare
  • YouTube
Creative Commons Licentie

© 2021 · Socius - Steunpunt Sociaal-cultureel Werk · Sainctetelettesquare 19, 1000 Brussel · welkom@socius.be · 02 215 27 08