28
2024
Blog 1: Focus op de inzet op participatie
Diversiteit, Sociaal-cultureel werken, Vrijwillige inzet
Met een beleidsplan schrijf je neer hoe jij de toekomst van je sociaal-culturele organisatie ziet. Je maakt je dromen concreet en toont hoe je de volgende vijf jaar wil werken met mensen, groepen en gemeenschappen. Het nieuwe decreet legt met de wijziging van 2023 een gevoelig andere focus op het publieksbereik of de inzet op participatie van organisaties. We nemen je mee in die nieuwe focus en hoe je daarmee omgaat.
Een nieuwe vorm voor een bestaande zoektocht, of omgekeerd
Ten eerste benadrukt het nieuwe decreet met een nieuwe subsidievoorwaarde de rol van sociaal-culturele organisaties als bruggenbouwer. Bruggenbouwers zetten in op verbinding over gemeenschappen heen. De subsidievoorwaarden wil vermijden dat je in de werking van je organisatie participatie te eng invult of te strikt afbakent.
Sociaal-culturele organisaties zijn bruggenbouwers met een hart en oog voor de verschillen tussen mensen. Wellicht schipper je in je dagelijkse werking constant tussen verbinding – door te benadrukken wat mensen, groepen en gemeenschappen delen – en verschil – door ruimte te maken om democratisch om te gaan met dat verschil. De nieuwe subsidievoorwaarde vraagt je vooral om te benadrukken hoe jij dat evenwicht opzoekt.
Ten tweede verschijnt in het decreet een maatschappelijke doelstelling van sociaal-culturele participatie van iedereen. Die doelstelling valt te lezen als een brede horizon, omdat geen individuele organisatie verantwoordelijke gehouden kan worden voor de participatie van iedereen. Wel krijg je de opdracht keuzes te maken voor je werking voor mensen, groepen, gemeenschappen en actoren. Daarnaast licht je toe hoe je sociaal-culturele participatie wil realiseren voor die genoemde mensen, groepen, gemeenschappen en actoren.
Hoewel die doelstelling niet helemaal nieuw is, vraagt het je veel bewuster stil te staan bij hoe je participatie invult en wat dat zal betekenen voor de verschillende mensen, groepen, gemeenschappen en actoren met wie je werking wil uitbouwen. Die doelstelling daagt je uit het deelnemen waar mogelijk uit te rekken tot een deelhebben. In wat volgt, lees je waarom dat veel verder gaat dan een klassiek doelgroepenbeleid.
Missie is richtinggevend
In functie van de maatschappelijke doelstelling van sociaal-culturele participatie van iedereen, vraagt het decreet je aandacht te hebben voor doelgroepen en kansengroepen. Je zal dus kritisch moeten kijken naar je huidige bereik en dat aftoetsen aan de sociaal-culturele participatie waarvoor jij staat. De participatie waarvoor je staat, is afgebakend door de missie van je organisatie en de brede maatschappelijke rol die je wil opnemen.
Een ouderenvereniging staat vanzelfsprekend niet in voor de sociaal-culturele participatie van jongeren. Een cultuurvereniging die rond verbeeldende projecten in de publieke ruimte werkt, heeft echter wel de taak in te zetten op verjonging wanneer in hun activiteiten vooral ouderen meedoen. Mogelijks versterkt een maatschappelijk signaal hun inzet op verjonging, bijvoorbeeld omdat vanuit hun maatschappelijke contextanalyse blijkt dat jongeren minder publieke ruimte tot hun beschikking hebben om zelf vorm te geven aan hun cultureel aanbod. Verjonging wordt niet alleen een focus op meer deelnemers aan hun eigen activiteiten, maar schrijft zich in een maatschappelijk relevant verhaal in.
De aanpassing van het decreet vraagt je uit te leggen hoe je participatie zal invullen en daarbij zoveel mogelijk te streven naar het deelhebben van de door jou gekozen mensen, groepen, gemeenschappen en actoren. ‘Deelhebben’ verwijst naar een actieve vorm van participatie waarin de participant geëngageerd en betrokken is, en de activiteit – of je organisatie – mee vormgeeft. Vanuit een houding van medezeggenschap streef je ernaar dat wat je doet, hoe je dat doet en waarom je dat doet zoveel mogelijk gedragen wordt door de mensen met en voor wie je het doet. Deelhebben verschilt van het meer passieve deelnemen, maar kent daardoor ook veel meer vormen. Deelhebbers kunnen groepen zijn die zich met je zaak verbinden, zijn je vrijwilligers, zijn gemeenschappen die zich door je organisatie ondersteund weten en voor wat zij willen doen beroep op je doen … De aanpassing in het decreet vraagt dat je met die verschillende soorten deelhebbers aan de slag gaat.
In de drie volgende blogs geven we jou en je team en/of bestuur tools in handen om keuzes te maken in de mensen, groepen, gemeenschappen en actoren die je missie mee dragen en om uit te maken hoe je participatie vorm zal geven.
Lees de andere blogs
Marthe Jans
