Werkingssubsidies

Op basis van het Decreet over de subsidiëring van het sociaal-cultureel volwassenenwerk van 10 maart 2023 ontvingen de erkende sectororganisaties in 2023 in het totaal 77.541.230 euro aan subsidies van de Vlaamse overheid. Dat is 10% van de totale uitgaven van het Departement Cultuur, Jeugd en Media, of 0,14% van de totale uitgaven van de Vlaamse overheid.

Maar de financiering is niet zonder uitdagingen. Sinds 2012 indexeert de Vlaamse overheid alleen nog de personeelsmiddelen, terwijl werkingsmiddelen (20% van de werkingssubsidie) op hetzelfde niveau bleven. Bovendien zijn er verschillende momenten geweest waarop er werd bespaard op deze subsidies, wat organisaties voor financiële uitdagingen stelt.

Subsidiespanning

Er is een aanzienlijke spanning in de verdeling van subsidies binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Veel organisaties ontvangen relatief weinig subsidies, terwijl een klein aantal organisaties een groot deel van het beschikbare budget krijgt.

_{Figuur: spreiding toegekende subsidies 2021-2025 via het decreet (2017) over 131 organisaties}¹

Van de 131 gesubsidieerde organisaties krijgen er 90 jaarlijks minder dan 500.000 euro, 22 organisaties ontvangen een subsidie tussen 500.000 euro en 1.000.000 euro, terwijl slechts 19 organisaties jaarlijks meer dan 1 miljoen euro ontvangen.

Subsidieafhankelijkheid

De afhankelijkheid van Vlaamse subsidies binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk varieert sterk tussen de erkende organisaties. Sommige organisaties halen slechts 7% van hun inkomsten uit subsidies, maar er zijn ook – vooral kleinere – organisaties die voor 99% afhankelijk zijn van overheidsfinanciering. De helft van de organisaties is voor minstens 60% afhankelijk van deze inkomstenbron.

_{Figuur: subsidieafhankelijkheid van 131 erkende sociaal-culturele volwassenenorganisaties in %}²

Veel burgerinitiatieven kiezen er bewust voor om niet afhankelijk te zijn van overheidssubsidies. Ze gaan op zoek naar middelen uit de markt of hun eigen netwerk.

Besteding van middelen

Sociaal-culturele volwassenenorganisaties besteden een groot deel van hun middelen aan mensen. Landelijke organisaties spenderen 70% van hun budget aan beroepskrachten en vrijwilligers, terwijl dit bij regionale organisaties zelfs 82% is.

_{Figuur: aandeel van de begrote uitgaven bestemd voor mensen, werkingskosten en overhead}³

Diversificatie van inkomsten

Besparingen, overheidsdruk, de stijgende levensduurte en de nood aan financiële stabiliteit zorgen ervoor dat sociaal-culturele volwassenenorganisaties inzetten op de diversificatie van hun inkomsten.

Zo doen ze ook een beroep op (project)subsidies bij meerdere overheden (andere Vlaamse subsidies, lokale overheden, federale overheid, Europa). In totaal is dit goed voor ongeveer 14 miljoen euro.

_{Figuur: aantal organisaties dat inkomsten begroot uit werkingssubsidies in hun meerjarenbegroting 2021-2025 naar subsidiebronnen}⁴

Naast subsidies halen sociaal-culturele volwassenenorganisaties ook inkomsten uit lidgelden, deelnameprijzen, giften, schenkingen, legaten en sponsoring. Samen goed voor zo’n 61 miljoen euro of 29% van hun jaarinkomsten.

Sommige organisaties ontwikkelen ook verdienactiviteiten, zoals het aanbieden van betaalde diensten of de verkoop van producten. Tegenstanders waarschuwen hier wel voor een spanning die kan ontstaan tussen de missie van de organisatie en marktlogica’s.

Meer weten?

Je vindt veel meer informatie over de rol van middelen in het civiel sociaal-cultureel werkveld in de landschapstekening (deel 2 – hoofdstuk 4).