ABC

sociaal-cultureel werk

Vrijwillige inzet

Vrijwillige inzet is inherent verbonden met civiel sociaal-cultureel werk. Meer nog, je kan stellen dat er van civiel sociaal-cultureel werk geen sprake zou zijn zonder de dagelijkse inzet van vele duizenden vrijwilligers.

De vrijwillige inzet van al die geëngageerde burgers positioneert sociaal-culturele organisatie als civiele actoren in de samenleving. Sociaal-cultureel werkers zetten in belangrijke mate in op medezeggenschap door ruimte te maken voor vrijwillige inzet. Het is dé manier om de stem van burgers te betrekken op hun organisatie.

Vrijwilligers en sociaal-cultureel volwassenenwerk

Naar schatting zijn er zo’n 200.000 vrijwilligers aan de slag in de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Daar nemen ze zeer uiteenlopende taken op die ze al dan niet combineren:

  • besturen: plaatsnemen in de bestuursorganen van de organisatie
  • logistiek: diverse praktische taken
  • agogische taken: groepen begeleiden
  • vertegenwoordigen: binnen en buiten de organisatie
  • inhoudelijke taken: over specifieke inhouden rapporteren en standpunten ontwikkelen
  • administratieve taken: ledenadministratie, registratie, boekhouding …
  • organiseren van activiteiten

Niet alle organisaties gaan op dezelfde manier aan de slag met vrijwilligers. Samenvattend onderscheiden we drie types vrijwilligersorganisaties:

  • vrijwilligersgestuurd: organisaties waar vrijwilligers de initiatiefnemers en trekkers zijn
  • vrijwilligersondersteund: organisaties waar vrijwilligers een ondersteunende rol opnemen en beroepskrachten ‘ontlasten’
  • hybride: organisaties met een wisselwerking tussen vrijwilligers en beroepskrachten. Afhankelijk van hun inzet en engagement kunnen ze zowel sturen als ondersteunen.

Niet minder, maar anders

Vrijwilligerswerk is aan veranderingen onderhevig. Zowel organisaties als begeleiders van vrijwilligers of vrijwilligersgroepen worden geconfronteerd met andere vormen van engagement, met vrijwilligers die hun rol in werking en bestuur op nieuwe manieren invullen. Daarnaast blijft de ‘klassieke benadering van vrijwilligers’ ook bestaan en is deze nog steeds waardevol.

We zetten ons met zijn allen niet minder, maar wel anders vrijwillig in dan vroeger. Vrijwilligers kiezen voor een meer geïndividualiseerd engagement dat vorm krijgt passend bij hun noden, motivatie, interesses, competenties én hun agenda. Geen shopgedrag, wel meer flexibele keuzes gericht op persoonlijke ontplooiing. De relatie van vrijwilligers met een organisatie verschuift zo van langdurig naar afgebakend in de tijd.

Dé nieuwe vrijwilliger? Die bestaat niet. Vrijwilligers geven hun betrokkenheid op hoogstpersoonlijke wijze vorm. En die betrokkenheid blijft intens en betekenisvol.

Sommige mensen blijven zich bewust langdurig en intensief engageren binnen een organisatie. Als lokale vrijwilliger van een plaatselijke organisatieafdeling bijvoorbeeld. Anderen verkiezen minder hiërarchische, formeel geregelde vormen van vrijwillige inzet. Ze verbinden zich aan een idee of een missie, meer dan aan een organisatie. Horizontale en informele, losser georganiseerde initiatieven, zoals burgerinitiatieven, trekken vaak omwille van de autonomie vrijwilligers aan.

Begeleiden van vrijwilligers

Sociaal-culturele professionals en organisaties staan voor grote uitdagingen bij de begeleiding van van al die verschillende soorten vrijwilligersgroepen.

Ze moeten zich niet alleen flexibel opstellen, er wordt van hen ook een aangepaste strategie verwacht.

Hier kan je alvast bekijken hoe Natuuracademie en BlinkOut het aanpakken.

Scroll to Top