Sector sociaal-cultureel volwassenenwerk

In cijfers

De sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk telt 129 erkende organisaties. Van deze 129 erkende organisaties zijn er 116 actief op landelijk niveau. Dit wil zeggen dat hun werking zich richt op het volledige Nederlandse taalgebied, vaak met inbegrip van Brussel. De 13 Avansa-organisaties hebben een regionale werking.

Binnen deze organisaties werken in het totaal zo’n 2.200 beroepskrachten en 200.000 vrijwilligers! Samen zetten ze jaarlijks ongeveer 300.000 activiteiten op touw (uitstappen, vormingen, lezingen, tentoonstellingen, projecten, campagnes …) die goed zijn voor om en bij de 10 miljoen deelnames.

3 types

In grote lijnen onderscheiden we drie types van organisaties: organisaties met een regionale werking, themaorganisaties en doelgroeporganisaties.

Organisaties met regionale werking of Avansa’s focussen hun werking op een specifieke regio en zetten zich binnen die regio in voor diverse bewoners en gemeenschappen. Ze staan open voor een hele waaier aan thema’s uit de publieke agenda binnen hun regio. Momenteel telt Vlaanderen 13 organisaties met een regionale werking.

Daarnaast tellen we 116 erkende organisaties met een landelijke werking. Die organisaties richten zich hoofdzakelijk op een specifiek thema of een bepaalde doelgroep.

Themaorganisaties richten hun werking op een specifiek maatschappelijk vraagstuk en stellen dat centraal in hun missie. Ze kunnen zich daarvoor tot diverse doelgroepen richten. Onder de 60 themaorganisaties zien we een rijke waaier aan thema’s opduiken: mensenrechten (Amnesty International Vlaanderen), veganisme (BE Vegan), duurzaamheid (De Transformisten), persoonlijkheid en relaties (PRH), vrede (Vredesactie), kansarmoede (Welzijnszorg) …

Doelgroeporganisaties zetten zich in voor een specifieke doelgroep in de samenleving en expliciteren dat ook in hun missie. Ook onder de 56 doelgroeporganisaties zien we een grote verscheidenheid: ouderen (OKRA), vrouwen (ZIJ-kant), LGBTQIA+ (çavaria), mensen met een handicap (KVG), lotgenoten (Ouders van Verongelukte Kinderen) …

10 thematische stromen

Met hun missie drukken sociaal-culturele volwassenenorganisaties uit hoe ze hun rol en verantwoordelijkheid in de samenleving opvatten, welke waarden ze daarbij belangrijk vinden en welk doel of welke verandering in de samenleving ze voor ogen hebben. Als we de missies van al deze organisaties onder de loep nemen, krijgen we een goed zicht op de thema’s waarop ze zich verhouden.

Zo ontstaat het beeld van een tienstromenland. Tien stromen die samen bijdragen aan de versterking van een duurzame, inclusieve, solidaire en democratische samenleving.

De dikte van elke stroom in de bovenstaande figuur weerspiegelt de mate waarin elke thematische stroom voorkomt in de sector:

• deelnemen en deelhebben: bevorderen van sociale participatie
• solidair samenleven: bevorderen van solidariteit
• duurzaam samenleven: transitie naar een duurzame samenleving
• inclusief samenleven: versterken maatschappelijke positie en structurele kansen van doelgroepen
• zin geven en identiteit vormen: religieuze of culturele zin- en betekenisgeving
• de regio en haar bewoners bewegen: vormingsprocessen en sociaal-culturele participatie binnen de eigen regio
• veerkrachtig leven: persoonlijke ontwikkeling als hefboom voor actief burgerschap
• delen (als alternatief voor hebben): ontwikkelen van deelinitiatieven
• internationaal vredevol samenleven: verhouden tot conflicten tussen en binnen natiestaten
• werkbaar werken: inzetten op werkbaar werk en tewerkstelling

Voor acht van de tien stromen kunnen we nog verder thematische nuanceringen aanbrengen, die je in de figuur als zijstromen terugvindt.